Lần đầu lái xe vào cổng sân tập Man City hè 2016, HLV Pep Guardiola bị chặn lại ở bốt bảo vệ. Người này không nhận ra ông là tân HLV đội bóng, nên không cho phép vào đại bản doanh. HLV người Tây Ban Nha phải quay xe, đi vào bằng một lối khác, nơi một người gác cổng có thể nhận ra ông.
Ít ai biết rằng, trước khi nhậm chức, Guardiola đã dành hàng tuần để học tên từng nhân viên trong tòa nhà đội một, thậm chí xin cả ảnh chân dung họ để ghi nhớ. Khi cánh cửa kính tự động mở ra buổi sáng đầu tiên, Guardiola bước vào và chào "Stacey" ở quầy lễ tân bằng tên riêng, tự nhiên như thể đã làm việc với cô từ lâu. Những con người này, nhiều năm sau, được ông chia thưởng danh hiệu một cách thầm lặng.
Câu chuyện nhỏ ấy mở đầu cho hành trình khiến Guardiola trở thành HLV có tầm ảnh hưởng lớn bậc nhất lịch sử bóng đá. Ngày 9/11 tới, ông sẽ cán mốc trận thứ 1.000 trong sự nghiệp, ở trận gặp Liverpool. Chỉ những HLV "lão làng" như Alex Ferguson, Arsene Wenger hay Neil Warnock từng chạm tới cột mốc này.
Guardiola cầm quân từ năm 2007 ở Barca B. Chỉ sau một năm, ông được đôn lên dẫn dắt đội một thay thế Frank Rijkaard, đưa Barca vào thời kỳ hoàng kim với hai Champions League, ba La Liga và phong cách tiki-taka biểu tượng.
Tại Bayern, ông thống trị Bundesliga nhưng ba năm liên tiếp dừng lại ở bán kết Champions League. Khi sang Man City năm 2016, Guardiola đối diện hoài nghi, liệu triết lý kiểm soát bóng của ông có phù hợp với tốc độ và thể lực đặc trưng của bóng đá Anh.
Khởi đầu tại Anh không suôn sẻ với nhà cầm quân Catalonia. Mùa đầu, ông trắng tay và đứng thứ ba, kém Chelsea 15 điểm ở Ngoại hạng Anh. Nhưng rồi Guardiola dần biến Man City thành cỗ máy chiến thắng. Mùa giải 2017-2018, đội bóng của ông chinh phục Ngoại hạng với 100 điểm, kỷ lục giải đấu.
Một khoảnh khắc được nhắc lại nhiều trong nội bộ Man City là cuối mùa 2017-2018. Sau khi sớm vô địch, cầu thủ tưởng được xả hơi. Nhưng qua ba ngày ăn mừng, Guardiola xuất hiện với gương mặt cau có. Ông dán đầy tường phòng họp danh sách những kỷ lục mà đội vẫn có thể phá.
"Các cậu nghĩ nghỉ hè bắt đầu rồi à? Không. Chúng ta còn việc phải làm", Guardiola nói. "Nếu ai muốn đi nghỉ, cửa kia. Tôi không giữ ai cả".
Một số cầu thủ tưởng ông đùa. Nhưng không ai rời đội. Và Man City khép lại mùa giải với hàng loạt kỷ lục, như 100 điểm, nhiều điểm sân khách nhất, nhiều bàn thắng nhất, chênh lệch điểm lớn nhất với đội nhì bảng, hay số trận thắng nhiều nhất.
Những người trải qua tuần lễ ấy gọi đó là "bước ngoặt văn hóa" của Man City.
Trong 10 năm ở Manchester, Guardiola thay đổi rất nhiều. Ông thay đổi giữa nhiều chiếc xe, từ Bentley tới Nissan. Thời Covid-19, nhân viên Man City bật cười vì thấy cánh cổng sân tập mở ra, trước mặt họ là Guardiola đi xe đạp. Những bộ suit nổi tiếng của ông cũng xuất hiện thưa dần.
Nhưng sự giản dị ấy đi kèm vẻ chiêm nghiệm. Nhiều người thân tiết lộ Guardiola than phiền rằng bóng đá hiện đại đang "mất hài hước, quá nhiều dữ liệu, và thiếu cảm xúc". Ông là HLV tiên phong của bóng đá thế hệ mới, nhưng lại trân trọng giá trị cổ điển.
Guardiola xem bóng đá Anh như niềm đam mê, giải trí. Những buổi sáng thứ Bảy trong văn phòng, ông bật cả trận đấu hạng Năm National League. "Ông ấy thực sự thích sự cuồng nhiệt của những sân bóng nhỏ", một nhân viên kể.
Guardiola nổi tiếng cầu toàn. Những câu chuyện từ nội bộ City cho thấy đôi khi ông theo đuổi sự hoàn hảo một cách không tưởng. HLV 54 tuổi có thể dừng buổi tập chỉ vì một cầu thủ nhận bóng sai chân. Những trợ lý lâu năm kể rằng chỉ cần họ đặt quả bóng lệch nửa mét trong một bài tập, ánh nhìn của Guardiola đủ khiến họ rụng rời.
Trong phòng thay đồ, ông là "con sư tử", theo lời trung vệ John Stones. "Khi Guardiola nói, cầu thủ phải tập trung tối đa", cầu thủ 31 tuổi chia sẻ. "Giọng nói, cách dùng từ và thời điểm thầy xuất hiện như kiểm soát hoàn toàn căn phòng".
Một bài phát biểu nổi tiếng là trận bán kết Champions League 2021 gặp PSG trên sân Parc des Princes. Man City bị dẫn bàn và chơi chệch choạc. Guardiola bước vào giờ giải lao, nói về tinh thần, ý chí của đội, và việc họ mạnh hơn những gì đang thể hiện.
Nhiều cầu thủ rùng mình vì diễn văn của HLV người Tây Ban Nha. Man City thắng ngược 2-1 trong hiệp hai, sau đó vào chung kết lần đầu tiên.
Tiền vệ Bernardo Silva từng kể một giai thoại thú vị từ mùa 2017-2018: "Một buổi tập, thầy hỏi: 'Các cậu mệt không?'. Chúng tôi gật đầu. Ông ấy đáp: 'Mệt hả? Mặc kệ', rồi cười. Ông ấy làm vậy để kích thích chúng tôi, khiến mọi người tỉnh táo và vui vẻ".
Silva cho rằng Guardiola rất trung thực. Nếu đội chơi tệ, ông nói thẳng. Nhưng nghịch lý là ông ít khi mắng khi đội đang thua. "Ông ấy mắng nhiều nhất khi đội đang chơi tốt", một thành viên ban huấn luyện nói. "Ông luôn muốn mọi thứ không bao giờ trì trệ".
Tài năng chiến thuật của Guardiola thể hiện rõ nhất ở khả năng tái định nghĩa vai trò cầu thủ.
John Stones, từ trung vệ thuần túy, được ông chuyển hóa thành tiền vệ kiểm soát trong mùa giải ăn ba 2022-2023. Guardiola ám ảnh với việc chỉnh học trò này vào đúng tư thế cơ thể khi nhận bóng. Vai nghiêng thế nào, đã bóng ra sao, chân nào xoay bóng. Đỉnh cao là chung kết Champions League 2023 gặp Inter, nơi Stones nằm trong nhóm hay nhất trận.
Bản hợp đồng đầu tiên của Guardiola tại City, Ilkay Gundogan là một ví dụ tiêu biểu khác. Từ một tiền vệ điều tiết, anh trở thành cầu thủ ghi bàn hàng đầu, với 17 bàn mùa 2020-2021. Những bàn thắng muộn của tiền vệ người Đức đã trở thành đặc sản của Man City, cho đến khi anh rời đi.
"Guardiola nhận ra tôi có cảm giác xuất hiện đúng lúc trong cấm địa", Gundogan nói. "Thầy bảo tôi tin vào trực giác ấy và hoàn thiện nó. Tôi đã thay đổi sự nghiệp nhờ thầy".
Khi sang Galatasaray, Gundogan muốn theo nghiệp HLV và thường xin ông lời khuyên. Guardiola đùa: "Nếu cậu làm HLV, đừng gọi cho tôi. Và nếu tôi nghỉ hưu rồi thì càng đừng gọi. Tôi muốn yên".
Dù ông nửa đùa nửa thật, các học trò và trợ lý đều nhận xét Guardiola luôn sẵn sàng chỉ dẫn khi họ muốn học nghề, từ Mikel Arteta, Vincent Kompany đến Enzo Maresca.
Guardiola đã thử gần như mọi cấu trúc đội hình và những biến thể chiến thuật, như hậu vệ ảo, 4-4-2, 4-1-5, tiền đạo ảo, ba trung vệ khi triển khai bóng, hai trung vệ khi phòng ngự, thậm chí cả sơ đồ 3-2-2-3 hình "WM", với hai hậu vệ biên chơi như tiền vệ trung tâm. "Man City không bao giờ chơi một kiểu cố định", Silva nói. "Thầy luôn thay đổi, bởi nếu không, đối thủ sẽ bắt bài".
Nhiều HLV đối thủ thừa nhận họ "phát điên" khi xem đồng hồ, trong những giai đoạn City kiểm soát trận đấu hoàn toàn. Đối thủ như không biết phải làm gì để khắc chế. Đó là lý do Man City có thời vô địch sáu lần trong bảy mùa giải.
Tính đến trận thứ 999, Guardiola đã trải qua 18 năm cầm quân, chỉ nghỉ một năm sau khi rời Barca. Tỷ lệ thắng của ông lên tới 72%. Ông từng nói với bạn bè rằng Man City có thể là công việc cuối cùng ở cấp CLB, bởi ông không muốn bắt đầu lại từ đầu với nơi khác.
Guardiola chưa từng trải qua hai mùa giải liên tiếp mà không vô địch quốc gia. Sau khi sa sút mùa trước, Man City đang bị Arsenal bỏ cách 6 điểm sau 10 vòng đấu mùa này. Nhưng đây là lúc thử thách tài cầm quân và dụng binh của HLV 54 tuổi.
"Đừng nghi ngờ tầm nhìn xa của Guardiola", Silva nói. "Thầy có thể thuyết phục các cầu thủ muốn chết, không chỉ vì ông, còn vì đội bóng".
Xuân Bình (theo Sport Mail)