Quỹ hoán đổi danh mục ETF thường mô phỏng rổ cổ phiếu trong chỉ số và phân bổ theo đúng tỷ lệ của từng mã, giúp danh mục bám sát rổ tham chiếu. Danh mục của quỹ có xu hướng tập trung nhiều hơn vào nhóm doanh nghiệp quy mô lớn.
Với các bộ chỉ số như VN30 hay VN100, ETF phản ánh khá sát diễn biến thị trường và giảm ảnh hưởng từ biến động bất thường của từng mã. Danh mục theo chỉ số cũng dao động hẹp hơn so với việc nắm một vài cổ phiếu trong giai đoạn tâm lý và dòng tiền thay đổi nhanh.
Tại Việt Nam, quy mô quỹ ETF tăng đều trong các năm gần đây. Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM hiện có khoảng 16 quỹ ETF niêm yết, bao phủ nhiều nhóm chỉ số như VN Diamond, VNFin Lead hay VNMidcap, phản ánh nhu cầu đa dạng hóa danh mục của nhà đầu tư.
Trong nhóm quỹ đang hoạt động, các ETF mô phỏng VN Diamond và VN30 thường ghi nhận dòng vốn ổn định khi thị trường điều chỉnh. VN Diamond nhiều lần đứng đầu về dòng tiền nhờ rổ cổ phiếu có giới hạn sở hữu nước ngoài cao, trong khi các ETF theo VN30 thu hút vốn nhờ tập trung vào nhóm vốn hóa lớn.
Dòng vốn ETF còn được kỳ vọng tăng mạnh nếu thị trường nâng hạng. Theo dự báo của ACBS dự đoán 12 quỹ ETF toàn cầu có thể phân bổ vốn vào Việt Nam sau khi FTSE Russell đưa thị trường lên nhóm mới nổi thứ cấp. Tổng dòng tiền bị động ước tính đạt 435,4 triệu USD vào tháng 9/2026.
Trong nhóm này, Vanguard FTSE Emerging Markets, quỹ sở hữu tài sản ròng 105,5 tỷ USD mô phỏng chỉ số FTSE Emerging All Cap, có thể phân bổ khoảng 358,5 triệu USD vào Việt Nam nếu giữ tỷ trọng dự kiến 0,34% trong chỉ số. Ước tính được đưa ra sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước làm việc với đại diện Vanguard về kế hoạch chuẩn bị cho giai đoạn nâng hạng, gồm mở tài khoản giao dịch và triển khai hoạt động đầu tư tại Việt Nam.
Minh bạch cũng là yếu tố giúp ETF thu hút dòng vốn. Danh mục mô phỏng được công bố rõ ràng, quy tắc tái cơ cấu định kỳ và hạn chế sự can thiệp chủ quan của nhà quản lý quỹ. Khi thành phần chỉ số thay đổi, quỹ điều chỉnh tương ứng để giảm sai lệch. Cơ chế tạo - hủy lô chứng chỉ quỹ giúp giá bám sát giá trị tài sản ròng và duy trì thanh khoản ngay cả khi thị trường biến động mạnh.
Khi nhu cầu mua tăng khiến giá ETF chênh cao so với giá trị tài sản ròng, đơn vị tạo lập sẽ mua rổ cổ phiếu trong chỉ số, đổi lấy chứng chỉ quỹ và bán ra trên sàn, từ đó kéo mức chênh lệch về gần giá trị thực. Chiều ngược lại, khi áp lực bán mạnh làm giá quỹ chiết khấu sâu, cơ chế hủy lô giúp thu hẹp khoảng cách giữa giá giao dịch và giá trị tài sản.
Theo các chuyên gia, việc phân tán rủi ro, vận hành theo quy tắc cố định và hạn chế yếu tố chủ quan là lý do ETF được chú ý trong bối cảnh thị trường thiếu xu hướng rõ ràng. Dù không loại bỏ hoàn toàn rủi ro, cơ chế tạo - hủy lô giúp dòng vốn vận động ổn định và hỗ trợ nhà đầu tư duy trì chiến lược dài hạn.
Xu hướng toàn cầu cũng cho thấy vai trò tăng lên của ETF. Theo Refinitiv, tổng tài sản do nhóm quỹ này quản lý tăng từ khoảng 10.480 tỷ USD năm 2023 lên hơn 14.206 tỷ USD năm 2024. Tăng trưởng dòng vốn được lý giải bởi tính minh bạch, chi phí thấp và mức biến động phù hợp với khẩu vị rủi ro của phần lớn nhà đầu tư dài hạn.
Song Anh
Nhằm tạo sân chơi bổ ích cho nhà đầu tư, hiện DNSE - công ty chứng khoán Top 2 thị phần giao dịch chứng khoán phái sinh tổ chức cuộc thi "Lướt sóng phái sinh" từ nay đến 31/12. Chỉ cần có tài khoản chứng khoán DNSE, nhà đầu tư có cơ hội tham gia và nhận các hạng mục giải thưởng với tổng giá trị hơn 450 triệu đồng.Đăng ký tham gia tại đây.