Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 44, sáng 14/4.
Trình bày Tờ trình dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đề cập 4 chính sách quan trọng được Chính phủ thống nhất.
Một là thúc đẩy phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Hai là bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân, phân cấp trong công tác quản lý nhà nước.
Ba là tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân.
Bốn là quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng; ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân; trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân.
Theo ông Hùng, dự thảo luật lần này bổ sung quy định về lập và duy trì các biện pháp an ninh nguồn phóng xạ tương ứng mức độ nguy hiểm mà nguồn phóng xạ gây ra; quy định về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc xử lý tình huống phát hiện nguồn phóng xạ, vật liệu hạt nhân nằm ngoài sự kiểm soát.
Luật cũng bổ sung quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở hạt nhân; yêu cầu đối với thiết kế; đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân; thẩm định công nghệ, an toàn bức xạ, an toàn và an ninh nhà máy điện hạt nhân…
Cùng với đó, Chính phủ dự kiến bãi bỏ 25 thủ tục hành chính, tương ứng với mức giảm 32,9%.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) không quy định chi tiết về thủ tục hành chính mà giao cho Chính phủ quy định.
Trong lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất phân quyền quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân cho Thủ tướng. Thẩm quyền này đang thuộc Quốc hội theo Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận định việc sửa đổi thẩm quyền này là điểm khác biệt rất lớn.
Quan điểm chung là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng với dự án điện hạt nhân phải hết sức thận trọng, do đó cần báo cáo kỹ lưỡng với Quốc hội vấn đề này, theo lời ông Tùng.
Ông Tùng cho rằng dự án nhà máy điện hạt nhân rất quan trọng, tiềm ẩn nguy cơ tác động môi trường, kinh tế - xã hội, di dân thực hiện dự án và nguồn vốn rất lớn… Đây đều là tiêu chí của dự án quan trọng quốc gia, thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội.
"Phân cấp, phân quyền cho Thủ tướng thì nhanh hơn, gọn hơn hay tốt hơn thế nào? Nếu chuẩn bị kỹ và trình Quốc hội xem xét có mất nhiều thời gian so với việc giao cho Thủ tướng không?", ông Tùng đặt vấn đề và đề nghị báo cáo làm rõ nội dung này.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng nêu vấn đề "phân quyền cho Thủ tướng có phù hợp không", vì nhà máy điện hạt nhân là công trình trọng điểm quốc gia, ảnh hưởng rất lớn đến quyền, nghĩa vụ, tính mạng của người dân.
Làm rõ các ý kiến còn băn khoăn, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết Chính phủ sẽ giải trình, làm rõ cơ sở phân cấp, phân quyền cũng như đánh giá tác động liên quan để đảm bảo an toàn và chủ động, vì an toàn hạt nhân được đặt lên trên hết, trước hết và cao nhất.
"Chúng tôi sẽ xin ý kiến Chính phủ và Thủ tướng. Quan điểm cá nhân tôi là tiếp cận theo quy mô dự án chứ không chỉ quy mô vốn, theo hướng dự án có quy mô nhỏ và vừa, tiêu chuẩn hóa, kiểm soát được thì nên giao Thủ tướng quyết định. Còn dự án quy mô lớn, tác động ảnh hưởng rất lớn từ vận hành cho đến sau khi dừng hoạt động thì Quốc hội quyết định", ông Dũng nêu ý kiến.
Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9, khai mạc vào ngày 5/5 tới đây.