Bộ Quốc phòng đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH bắt buộc với quân nhân, công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân. Chính sách dự kiến thực hiện từ ngày 1/7.
Cơ quan soạn thảo đề xuất tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc của hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực tăng dần theo thời gian. Cụ thể mức đóng hai năm đầu - tương ứng với thời gian phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ bằng hai lần mức tham chiếu, sau đó cứ mỗi năm tiếp theo tăng thêm 0,5 lần và tối đa bằng 4 lần tham chiếu. Mức tham chiếu hiện hành 2,34 triệu đồng.
Với đề xuất này, tiền lương làm căn cứ tính đóng BHXH bắt buộc của các nhóm trong hai năm đầu là 4,68 triệu đồng mỗi tháng; mỗi năm sau đó tăng thêm 1,17 triệu đồng mỗi tháng, nền đóng tối đa không quá 9,36 triệu đồng mỗi tháng. Khoản tiền trên được tính toán trong trường hợp tham chiếu giữ nguyên; tùy điều kiện kinh tế xã hội và ngân sách hàng năm mà Chính phủ sẽ điều chỉnh.
Bộ Quốc phòng giải thích rằng, theo quy định hiện hành, mức đóng BHXH của nhóm này đang được tính dựa trên lương cơ sở hoặc lương tối thiểu với hệ số 1,0. Mức đóng thấp này, kéo dài trong khoảng 4 đến 7 năm tùy theo chuyên ngành đào tạo, có thể ảnh hưởng đến quyền lợi hưởng lương hưu sau này của quân nhân. Vì vậy, việc điều chỉnh là cần thiết để khắc phục hạn chế này.
Đề xuất mới này phù hợp với Luật BHXH sửa đổi, trong đó quy định mức đóng BHXH sẽ căn cứ trên tiền lương và các khoản phụ cấp. Việc tăng dần mức đóng, lên tối đa 4 lần mức tham chiếu, được đánh giá là hợp lý đối với các ngành đào tạo chuyên sâu (5-7 năm) như quân y, phi công, đồng thời không vượt quá hệ số lương khởi điểm của sĩ quan. Việc sử dụng mức tham chiếu làm cơ sở tính toán cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều chỉnh theo tình hình kinh tế - xã hội và đảm bảo quyền lợi BHXH lâu dài cho các quân nhân khi họ chuyển ngành hoặc nghỉ hưu.
Một điểm đáng lưu ý là cách tính bình quân tiền lương đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí theo luật mới sẽ tác động đáng kể đến nhóm hạ sĩ quan, binh sĩ nhập ngũ từ ngày 1/1/2016 trở đi, bởi mức đóng hiện tại của họ chỉ là hệ số 1,0. Luật BHXH sửa đổi quy định lộ trình tính bình quân tiền lương đóng BHXH cho người lao động khu vực nhà nước hưởng lương hưu, với những người tham gia từ 1/1/2016 đến 31/12/2019 là bình quân của 15 năm cuối, từ 1/1/2020 đến 31/12/2024 là bình quân của 20 năm cuối, và từ 1/1/2025 trở đi là bình quân của toàn bộ quá trình tham gia. Luật cũng sử dụng mức tham chiếu để tính toán một số chế độ khác.
Chính vì vậy, ban soạn thảo đề xuất tăng tiền lương đóng BHXH theo lộ trình, với mức khởi điểm tương đương lương tối thiểu vùng 1 phần nào phản ánh tính chất đặc thù của lực lượng vũ trang, và mức tối đa 4 lần mức tham chiếu phù hợp với các ngành đào tạo dài nhưng không vượt quá hệ số 4,2 của sĩ quan khi ra trường.
Thời gian đào tạo chính quy tại các trường quân đội, công an thường kéo dài khoảng 4 năm, và có thể lên đến 5-7 năm đối với các ngành đặc thù như đào tạo phi công, quân y. Thời hạn phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội và hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân là 24 tháng, và có thể kéo dài thêm nhưng không quá 6 tháng đối với công an nghĩa vụ.
Phương Hà