Mới đây, Công an TP Hà Nội đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giữ đối với Đặng Thanh Tùng (Chủ tịch UBND phường Thanh Trì), Nguyễn Vũ Diêm (Phó Chủ tịch UBND phường Thanh Trì), Bùi Thanh Nhã (Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt), Lê Thanh Thủy (Đội phó Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Hoàng Mai), Trần Văn Quân và Vũ Cát Sự (cùng là chuyên viên Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Hoàng Mai) về tội “Nhận hối lộ".
Nhóm đối tượng bị cơ quan công an bắt giữ. Ảnh: Đức Tuấn
Luật sư Đặng Xuân Cường (Công ty Luật TAT Law Firm) nhận định, vụ án không chỉ phản ánh vi phạm pháp luật hình sự mà còn chỉ ra những lỗ hổng nghiêm trọng trong công tác kiểm tra, giám sát công vụ ở cấp cơ sở.
Khi các cán bộ này nhận tiền từ các chủ công trình xây dựng sai phép, họ không xử lý hoặc kéo dài quy trình để tạo điều kiện cho vi phạm tiếp tục. Hành vi của các bị can là lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, vi phạm nghiêm trọng kỷ luật công vụ và cấu thành tội “Nhận hối lộ” theo Điều 354, Bộ luật Hình sự.
Theo kết quả điều tra, các bị can đã nhận tiền từ các chủ công trình sai phép hoặc không phép, với số tiền lên tới hàng chục triệu đồng mỗi lần.
Sau khi nhận tiền, họ không lập biên bản xử lý, hoặc cố tình kéo dài quá trình xử lý vi phạm. Hành vi này không chỉ làm suy giảm kỷ cương trong quản lý đô thị mà còn tạo ra một “mặt bằng thứ hai” trong việc thực thi pháp luật, khi quy định pháp luật bị xem nhẹ với một nhóm người.
Luật sư Cường cho rằng hành vi nhận hối lộ diễn ra nhiều lần và có dấu hiệu thỏa thuận trước, là căn cứ quan trọng để xác định trách nhiệm hình sự và khung hình phạt nghiêm khắc.
Điều đáng nói là sự việc không chỉ dừng lại ở một vài cá nhân mà còn cho thấy một dây chuyền “ngầm” trong cách thức xử lý vi phạm xây dựng.
Ngoài ra, việc này không chỉ liên quan đến một cá nhân mà cho thấy một hệ thống xử lý vi phạm xây dựng không minh bạch. Các sai phạm được phát hiện nhưng không được xử lý dứt điểm dẫn đến sự bức xúc trong dư luận, người dân mất niềm tin vào hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp cơ sở.
Theo luật sư, nếu không có cơ chế phát hiện và xử lý kịp thời, hành vi như vậy có thể trở thành một "luật bất thành văn" khiến người dân phải chi tiền để công việc diễn ra suôn sẻ, còn cán bộ coi đó là thu nhập ngoài lương.
Cơ quan chức năng đến hiện trường khu vực vi phạm xây dựng. Ảnh: Đức Tuấn
Luật sư đề xuất cần rà soát lại toàn bộ quy trình quản lý, kiểm tra, giám sát xây dựng tại địa phương, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu và bộ phận thanh tra, kiểm tra.
Đồng thời, cần tăng cường tính độc lập và hiệu quả của các đoàn thanh tra chuyên ngành, minh bạch hóa dữ liệu quản lý xây dựng, ứng dụng công nghệ số trong giám sát công trình; thiết lập kênh phản ánh trực tiếp từ người dân đến cơ quan cấp cao mà không qua trung gian nhằm thu hẹp khoảng trống cho hành vi "làm ngơ có điều kiện".
Vụ án tại quận Hoàng Mai là lời cảnh báo đối với công tác cán bộ và quản lý công vụ ở cấp địa phương. Khi đạo đức nghề nghiệp và kỷ luật pháp lý bị coi nhẹ, hệ thống sẽ không thể vận hành hiệu quả, hệ quả của hành vi sai phạm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng và xã hội.