Dấu hiệu đau dây thần kinh tam thoa

Dây thần kinh tam thoa còn gọi là dây thần kinh sinh hay dây thần kinh sọ số 5, có ba nhánh chính chi phối cảm giác vùng mặt gồm nhánh mắt, nhánh hàm trên và nhánh hàm dưới. Các nhánh thần kinh có vai trò dẫn truyền cảm giác từ trán, má, hàm và khoang miệng về não.

ThS.BS Phan Duy Quang, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đau dây thần kinh tam thoa thường xảy ra do sự chèn ép của các mạch máu đối với dây thần kinh số 5 tại gốc của dây thần kinh. Tình trạng đau cũng có thể do khối u gây chèn ép, virus, chấn thương hoặc sau thủ thuật nhỏ như nhổ răng. Bệnh dễ nhầm với đau răng, viêm xoang hay đau nửa đầu khiến người bệnh điều trị sai hướng, kéo dài thời gian chịu đựng cơn đau.

Dưới đây là một số dấu hiệu đặc trưng của đau dây thần kinh tam thoa.

Đau nhói như điện giật một bên mặt

Bệnh thường khởi phát đột ngột, với cảm giác đau như điện giật, bỏng rát hay bị đâm bởi vật sắc nhọn và chỉ xảy ra một bên mặt. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng má, răng, hàm hoặc quanh mắt, tùy theo nhánh thần kinh bị ảnh hưởng. Mỗi cơn đau chỉ kéo dài vài giây đến khoảng hai phút nhưng dữ dội, có thể xảy ra tự phát hoặc sau một kích thích nhỏ như chạm nhẹ, nói chuyện, nhai, đánh răng, cạo râu, trang điểm, gió lùa qua mặt.

Vị trí đau cố định

Đặc trưng của đau dây thần kinh tam thoa là vị trí đau cố định, tái phát tại cùng một vùng mặt. Cơn đau thường nằm trong vùng chi phối cảm giác của một trong ba nhánh là trán, má hoặc hàm dưới. Một số trường hợp, cơn đau lan từ vùng má lên thái dương, quanh mắt hoặc lan xuống cằm nhưng vẫn khu trú một bên mặt.

Đau thành từng cơn

Theo bác sĩ Quang, đau dây thần kinh tam thoa thường xuất hiện theo từng đợt, mỗi đợt kéo dài vài ngày đến vài tuần. Tần suất tái phát có thể dày hơn và cơn kéo dài hơn theo thời gian, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt.

Đau kèm phản ứng tâm lý

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể lo lắng khi đánh răng, rửa mặt, ăn nhai, nói chuyện... do các tác nhân này kích hoạt cơn đau. Người bệnh lo âu, dễ mất ngủ và suy giảm chất lượng cuộc sống nghiêm trọng.

Không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường

Theo bác sĩ Quang, đau dây thần kinh tam thoa ít khi đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Người bệnh thường phải sử dụng nhóm thuốc chống co giật mới có thể kiểm soát triệu chứng. Nếu dùng sai nhóm thuốc hoặc chậm điều trị, cơn đau có thể chuyển thành mạn tính, kháng thuốc và khó kiểm soát hơn. Người có các triệu chứng đau mặt dữ dội, lặp đi lặp lại, không đáp ứng thuốc giảm đau... nên đi khám chuyên khoa Thần kinh tại các cơ sở y tế uy tín. Khám sớm giúp phân biệt đau dây thần kinh tam thoa với các nguyên nhân khác như viêm xoang, đau răng, bệnh lý khớp thái dương hàm hoặc tổn thương não.

Để chẩn đoán, bác sĩ khám thần kinh, kiểm tra các điểm đau kích hoạt, kết hợp với chụp MRI sọ não - nền sọ để đánh giá có chèn ép, khối u, dị dạng mạch máu hoặc bệnh lý khác gây kích thích dây thần kinh tam thoa hay không, từ đó điều trị chính xác. Tùy theo nguyên nhân, mức độ đau và bệnh nền, bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị như dùng thuốc kiểm soát đau, vật lý trị liệu, tiêm gây tê, đốt hạch hoặc phẫu thuật vi phẫu giải ép vi mạch.

Phương Phạm