Tại diễn đàn Xây dựng thị trường bất động sản bền vững ngày 4/12, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo thị trường nhà ở đang có dấu hiệu "bong bóng" khi tín dụng vào bất động sản liên tục tăng nóng. Nguồn cung dự án tăng nhưng giá ngày càng đắt đỏ vượt khả năng chi trả phần đông người dân, kéo hàng tồn kho cũng tăng mạnh.
Ông dẫn lại số liệu của cơ quan quản lý tiền tệ, tính tới cuối tháng 10, dư nợ tín dụng toàn hệ thống tăng khoảng 15% so với cuối năm ngoái. Tăng trưởng tín dụng đến cuối năm nay dự kiến lên mức 19-20%, cao nhất nhiều năm trở lại đây. Trong đó tín dụng bất động sản chiếm gần 24% tổng dư nợ nền kinh tế. Riêng cho vay kinh doanh địa ốc tăng gần 24%, gấp đôi đà tăng vay tiêu dùng.
Chuyên gia này cho biết các ngân hàng đang tìm cách huy động nhiều vốn hơn trước áp lực nhu cầu vay tăng cao mùa cuối năm. Cụ thể, lãi suất tại kỳ hạn qua đêm đã tăng vọt lên 7% một năm. Lãi suất huy động từ các nhà băng tăng mạnh cũng khiến chi phí vốn cho người dân gia tăng, gồm cả lãi vay mua nhà.
Ông Hiếu cho rằng ngân hàng cũng có vai trò khi giá nhà đất tăng vọt. Ông kiến nghị "siết tín dụng cho vay bất động sản để giảm tỷ lệ trong tổng dư nợ xuống dưới 20%". Cùng đó, Ngân hàng Nhà Nước cần hỗ trợ các nhà băng để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn, góp phần phục hồi kinh tế.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu Việt Nam, nói giá nhà liên tục leo thang tạo điều kiện cho hành vi đầu cơ phát triển mạnh hơn. Điều này không chỉ tạo ra rào cản cho người mua mà còn tiềm ẩn rủi ro với nền kinh tế. Bởi phần lớn các chủ đầu tư hiện vẫn phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng để triển khai dự án.
Ông Hiệp lưu ý tỷ lệ giao dịch bất động sản trong quý III đã giảm 3% theo năm, trong đó riêng chung cư, nhà riêng lẻ sụt 15%, ngược lại lượng hàng tồn kho đang tăng lên, theo báo cáo của Bộ Xây dựng. "Giá nhà tăng quá cao trong khi tỷ lệ hấp thụ sụt giảm sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro cho hệ thống ngân hàng và cả nền kinh tế", ông nói.
Ông đề nghị các ngân hàng cần có những chính sách thực sự hỗ trợ cá nhân mua nhà để ở, còn mua đầu tư, kinh doanh cần áp tiêu chí khác nhau. Với các khoản vay tín dụng phát triển dự án của doanh nghiệp, các nhà băng cần siết chặt tiêu chí về hệ số an toàn vốn để đảm bảo an toàn cho cả thị trường.
Bà Trần Hồng Nguyên, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và tư pháp của Quốc hội, cũng cho rằng việc hoàn thiện chính sách tài chính, tín dụng bất động sản là giải pháp quan trọng, góp phần khắc phục tình trạng giá nhà đất tăng nóng. Bà cho hay trong một số giai đoạn, tín dụng vào địa ốc bị siết đột ngột khiến thị trường mất cân đối. Trong khi ở giai đoạn khác, tín dụng "nới rộng quá nhanh" lại tạo điều kiện cho hành vi đầu tư, đầu cơ. Theo bà, thị trường chỉ dựa vào lực cầu đầu cơ rất dễ tạo bong bóng và dễ bị thao túng.
"Cần có chính sách tín dụng ổn định, dựa trên dữ liệu thị trường, hướng đến các dự án có tính khả thi và giá trị sử dụng thực", bà nói.
Cùng với giải pháp siết tín dụng, nhiều chuyên gia tiếp tục đề xuất đánh thuế bất động sản để "hãm phanh" giá nhà. Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết thị trường nhà ở đang tồn tại nghịch lý nguồn cung tăng mạnh nhưng giá không giảm, ngược lại ngày càng vượt xa khả năng chi trả của đại bộ phận người dân.
Dữ liệu của VARS cho thấy 9 tháng đầu năm, tổng nguồn cung toàn thị trường vượt 100.000 sản phẩm, tăng 22% so với cả năm 2024. Riêng với chung cư, phân khúc 80-200 triệu đồng một m2 chiếm tỷ trọng cao nhất với 42% tổng nguồn cung tại Hà Nội. Trong khi nhóm căn hộ bình dân, chỉ chiếm 3% lượng hàng mở bán, và đều đến từ dự án nhà xã hội. Điều này có nghĩa sản phẩm nhà thương mại giá rẻ gần như biến mất.
Đà tăng nóng của giá nhà, theo ông Đính, "thực chất chỉ làm giàu cho một nhóm người đã nắm giữ tài sản từ trước". Họ có lợi thế tài chính và tài sản ban đầu nên ngày càng sở hữu thêm nhiều bất động sản như công cụ tích lũy và đầu cơ. Do đó, giải pháp đánh thuế người mua căn nhà thứ hai trở lên và chủ sở hữu bỏ hoang dự án có thể ngăn chặn được hành vi đầu cơ, gây lãng phí đất đai, giúp điều tiết thị trường phát triển lành mạnh hơn.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp cũng nói "đã đến lúc cần mạnh dạn xem xét một cơ chế thuế với các khoản siêu lợi nhuận từ địa tô". Ví dụ chủ đầu tư thu lợi nhuận lên tới 100% so với giá thành sản phẩm cần nộp thuế khoản lãi đó. "Giải pháp này nếu được thiết kế hợp lý có thể kiềm chế cuộc đua tăng giá nhà, giúp thị trường vận hành ổn định hơn", ông nói.
Ngọc Diễm