Khác với việc di chuyển trong đô thị thường ở tốc độ thấp, lái xe trên đường cao tốc với tốc độ cao khiến cảm giác lái thay đổi, tài xế cần quan sát, phán đoán tình huống kỹ càng hơn khi lái xe, đặc biệt là việc duy trì khoảng cách và tốc độ.
Luật Giao thông đường bộ cũng quy định rõ ràng về tốc độ và khoảng cách an toàn. Cụ thể, khi lưu thông với tốc độ dưới 60 km/h, tài xế cần chủ động giữ khoảng cách phù hợp. Ở tốc độ 60-80 km/h, khoảng cách an toàn tối thiểu là 55 m; 80-100 km/h là 70 m và ở 100-120 km/h, khoảng cách an toàn tối thiểu là 100 m.
Trong tập Driving Skills, chuyên gia cũng chỉ ra rằng, ngoài việc chấp hành quy định trên, tài xế cũng cần căn cứ vào điều kiện thực tế như mật độ giao thông, thời tiết, địa hình, cũng như các yếu tố khác ảnh hưởng. Ví dụ khi trời mưa, khoảng cách này cũng phải tăng lên so với khi trời tạnh ráo. "Khoảng cách an toàn" là khái niệm được tính toán để giúp tài xế có đủ thời gian phản ứng, đưa ra quyết định phanh, tránh va chạm nếu gặp tình huống bất ngờ xảy ra.
Ngoài ra, tùy từng loại xe, khoảng cách để phanh dừng là khác nhau. Xe càng to lớn, càng nặng, quán tính lớn, càng cần quãng đường dài hơn để phanh. Trên đường cao tốc sẽ có biển báo các mốc khoảng cách 0-50-150-200 m thường xuyên xuất hiện bên tay phải, giúp tài xế ước lượng xe mình đang cách xe phía trước bao nhiêu. Ví dụ, xe đang ở 0 m, xe trước ở 50 m tức là khoảng cách giữa hai xe là 50 m. Tùy thuộc vào tốc độ đang di chuyển, tài xế từ đó có thể thay đổi khoảng cách để lái xe an toàn và hiệu quả.
Đi kèm với biển này là vạch kẻ tương ứng dưới lòng đường. Theo Quy chuẩn 41/2019 về báo hiệu đường bộ, đây là vạch để xác định khoảng cách an toàn tới xe phía trước.
Theo vị chuyên gia, với những đoạn không có mốc khoảng cách, tài xế có thể áp dụng nguyên tắc 3 giây khi đi trên cao tốc, có nghĩa giữ khoảng cách sao cho quãng đường di chuyển giữa hai xe bằng 3 giây. Cách xác định là ghim một điểm xe phía trước vừa chạy qua (cột mốc, cái cây), sau đó đếm từ 0 tới 3. Nếu xe của bạn tới điểm ghim (hoặc chưa tới) trong thời gian này là khoảng cách đủ an toàn. Khi thời tiết xấu, cần nhân đôi khoảng cách này, tức 6 giây.
Về việc duy trì tốc độ phù hợp, vị chuyên gia dẫn chứng trên đường cao tốc 5B (Hà Nội – Hải Phòng), hai làn sát dải phân cách có tốc độ tối đa 120 km/h và tối thiểu 80 km/h. Làn ngoài cùng bên phải sát làn dừng khẩn cấp có tốc độ tối đa 100 km/h và tối thiểu 60 km/h. Khi di chuyển trên đường cao tốc này, chúng ta cần tuân thủ đúng dải tốc độ (trong khoảng tối đa và tối thiểu) trên hệ thống biển báo.
"Làn đường ngoài cùng bên trái nên dùng để vượt, tài xế không nên chiếm dụng làn đường này, đặc biệt là di chuyển dưới dải tốc độ cho phép", vị chuyên gia chia sẻ trong tập Driving Skills.
Nghị định 100/2019 quy định phạt tiền 3-5 triệu đồng đối với người điều khiển xe không tuân thủ quy định về khoảng cách an toàn đối với xe phía trước trên cao tốc, đồng thời người lái sẽ bị tước giấy phép lái xe 1-3 tháng. Nếu vi phạm của tài xế gây ra tai nạn giao thông, mức xử phạt sẽ là 10-12 triệu đồng, bị tước giấy phép lái xe 3-5 tháng.
Tuấn Vũ