Chiều 13/6, tại cuộc tọa do Cục Truyền thông Công an nhân dân tổ chức, đại diện Cục pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp (V03, Bộ Công an) cho biết trong dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều Bộ luật Hình sự, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8/18 tội danh.
Đề xuất này nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về thu hẹp hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự. Việc bỏ bớt án tử hình còn để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tư pháp hình sự và thực hiện nguyên tắc nhân đạo của pháp luật hình sự song vẫn đảm bảo tính răn đe, nghiêm khắc cần thiết.
Theo đại diện V03, Bộ luật hình sự sửa đổi qua các năm đều hướng tới việc giảm án tử hình.
Năm 1985 có 44 tội danh khung hình phạt cao nhất là tử hình, năm 1999 là 29 tội, năm 2009 là 22 tội và đến năm 2015 là 18 tội. Nếu như Luật lần này được Quốc hội thông qua sẽ chỉ còn lại 10 tội danh có án tử hình.
"Xu hướng chung của chúng ta là thu hẹp dần các hình phạt tử hình. Trong các lần sửa đổi Bộ luật hình sự tiếp theo, chúng tôi sẽ căn cứ theo tình hình thực tế, điều kiện đất nước cho phép và nhiều yếu tố khác nhau để đề xuất tiến tới xóa bỏ hẳn hình phạt tử hình", đại diện V03 nói.
Cùng quan điểm, đại biểu Quốc hội Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) cho rằng các lần sửa đổi Luật hình sự luôn nhận được nhiều ý kiến trái chiều, kèm theo e ngại của người dân, cử tri, đại biểu về việc bỏ án tử hình. Nhưng theo ông, luật hình sự không chỉ để răn đe và còn phải dùng để ngăn ngừa tội phạm từ xa.
"Không còn hình phạt tử hình không có nghĩa là hết công cụ để xử lý. Bởi quan trọng nhất là phải ngăn ngừa hành vi nên răn đe là yếu tố quan trọng nhất, chứ không phải để tội phạm hoàn thành rồi mới tuyên tử hình", ông Long giải thích và lập luận rằng hiện nay khoảng 50 quốc gia trên thế giới cũng đã bỏ hình phạt tử hình.
Trong dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh, gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421); Gián điệp (Điều 110); Tham ô tài sản (Điều 353); Nhận hối lộ (Điều 354).
Với tội Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, ông Long cho hay dù có bỏ tử hình thì "tính răn đe vẫn rất cao". Ngoài ra, thực tế nhiều năm qua chưa có người nào bị thi hành án tử hình về hai tội danh này. Theo ông, yếu tố trừng trị và các yếu tố khác như khắc phục hậu quả mới được giảm án vẫn đủ để răn đe.
Về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh, ông Long đề nghị khi không còn án cao nhất là tử hình thì các cơ quan quản lý Nhà nước phải nâng cao hiệu quả quản lý để đủ sức răn đe, phòng ngừa nhiều hơn.
Tại đợt 1 của kỳ họp, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình, thay bằng tù chung thân không xét giảm án với 8 tội danh. Tuy nhiên, tại dự thảo mới nhất, Thứ trưởng Công an Lê Quốc Hùng nói trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã bỏ các quy định liên quan về hình phạt tù chung thân không xét giảm án.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết Thường trực Ủy ban nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc bỏ đề xuất hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Ông đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng, trường hợp cần thiết sẽ đề xuất sửa đổi toàn diện bộ luật Hình sự.
Với bỏ án tử hình với 8 tội danh, ông Tùng thông tin, qua thảo luận có hai luồng ý kiến khác nhau. Bên cạnh ý kiến tán thành đề xuất của Chính phủ, một số đại biểu chỉ tán thành bỏ hình phạt tử hình với 4 tội: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Gián điệp; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược. 4 tội còn lại nên được giữ nguyên mức án cao nhất.
Phạm Dự