Tĩnh mạch thừng tinh có chức năng dẫn lưu máu từ tinh hoàn về tĩnh mạch chủ dưới hoặc tĩnh mạch thận. Khi hệ thống van tĩnh mạch bị suy yếu hoặc có sự gia tăng áp lực bên trong, máu sẽ bị ứ đọng tại đây, gây giãn tĩnh mạch thừng tinh. Nhiều nghiên cứu cho thấy những người làm công việc ngồi nhiều như dân văn phòng, tài xế có nguy cơ cao mắc bệnh này hơn so với các nhóm nghề nghiệp khác.
TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, cho biết tư thế ngồi liên tục trong thời gian dài sẽ gây cản trở lưu thông máu ở vùng bụng dưới và làm tăng áp lực tĩnh mạch trong vùng chậu. Điều này dẫn đến sự ứ trệ máu tại hệ thống tĩnh mạch tinh hoàn. Theo nghiên cứu công bố trên Fertility and Sterility, việc ngồi lâu có liên quan đến nguy cơ cao mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Bên cạnh đó, nhiệt độ vùng bìu có vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng tinh trùng. Khi ngồi lâu, đặc biệt là trong môi trường nóng như xe hơi hoặc văn phòng không thông thoáng, nhiệt độ vùng bìu có thể tăng lên đáng kể. Sự gia tăng nhiệt độ bìu có thể ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn và làm nặng hơn tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Tài xế, đặc biệt là những người lái xe đường dài, thường xuyên phải chịu tác động từ rung động của xe, dẫn đến tăng áp lực ổ bụng. Áp lực này ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống tĩnh mạch trong vùng chậu và có thể góp phần làm suy van tĩnh mạch. Việc lái xe liên tục có thể làm tăng nguy cơ suy van tĩnh mạch thừng tinh.
Ngoài nghề nghiệp, một số yếu tố nguy cơ khác có thể góp phần vào sự phát triển của giãn tĩnh mạch thừng tinh. Béo phì làm tăng áp lực trong ổ bụng và làm suy yếu hệ thống van tĩnh mạch. Lối sống ít vận động cũng góp phần gây ứ trệ máu ở vùng chậu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Một số nghiên cứu cho thấy giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể có yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ của cá nhân đó cũng tăng cao hơn. Một số bệnh lý nội tiết như suy giảm testosterone hoặc tăng estrogen có thể ảnh hưởng đến hệ thống tĩnh mạch, góp phần gây giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Triệu chứng và tác động của giãn tĩnh mạch thừng tinh
Người mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh thường có cảm giác đau nhức, khó chịu hoặc nặng vùng bìu, đặc biệt là khi đứng lâu hoặc sau một ngày làm việc căng thẳng.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên. Trong trường hợp nặng, giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể dẫn đến tình trạng teo tinh hoàn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh sản.
Người bệnh cần hạn chế ngồi quá lâu, đứng dậy đi lại sau mỗi 30-60 phút. Mặc quần áo rộng rãi để giảm áp lực lên vùng bìu. Tập luyện thể thao đều đặn để tăng cường lưu thông máu.
Một số thuốc có thể được sử dụng để giảm triệu chứng và hỗ trợ tuần hoàn tĩnh mạch, tuy nhiên không có tác dụng chữa khỏi hoàn toàn bệnh. Vi phẫu thuật thắt tĩnh mạch thừng tinh là phương pháp điều trị phổ biến nhất, giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và giảm triệu chứng đau bìu.
Lê Phương