Vì sao dễ táo bón vào mùa lạnh?

ThS.BS Hoàng Nam, khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết thời tiết lạnh có thể làm hoạt động tiêu hóa chậm lại. Khi nhiệt độ thấp, cơ thể tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm để giữ ấm, từ đó làm giảm tác động của hệ phó giao cảm - vốn hỗ trợ nhu động ruột. Nhu động ruột bị ảnh hưởng tạo điều kiện cho phân lưu lại trong đại tràng lâu hơn, tăng hấp thu nước dẫn đến phân khô và cứng.

Không khí mùa đông lạnh và khô khiến cơ thể mất nước nhiều hơn qua hơi thở song không gây cảm giác khát, từ đó uống ít nước hơn bình thường. Thiếu nước kéo dài làm phân trong đại tràng mất nước nhiều hơn. Nhiều người có thói quen ăn tối khuya, thức dậy muộn, ít tiếp xúc ánh sáng mặt trời vào mùa đông. Điều này có thể làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên, ảnh hưởng đến phản xạ đi vệ sinh buổi sáng. Ít vận động và thiếu ánh sáng mặt trời dễ dẫn đến mệt mỏi, giảm động lực hoạt động, không có lợi cho hệ tiêu hóa.

Khi cơ thể cần nhiều năng lượng để giữ ấm, mọi người có xu hướng tăng khẩu phần các món giàu đạm, chất béo, tinh bột như nướng, chiên rán... Tuy nhiên, những thực phẩm này thường thiếu chất xơ và nước, hai yếu tố quan trọng giúp phân mềm, hỗ trợ duy trì nhu động ruột bình thường.

Để phòng ngừa, giảm táo bón trong mùa lạnh, bác sĩ Nam khuyên mọi người nên duy trì uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 1,5-2 lít. Chế độ ăn cần bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám nhằm tăng lượng chất xơ tự nhiên, giúp phân mềm, dễ đào thải hơn. Duy trì vận động nhẹ như đi bộ, tập yoga, duỗi cơ hay hít thở sâu có tác dụng kích thích nhu động ruột hoạt động hiệu quả.

Không nên nhịn đi ngoài, thay vào đó cần đúng giờ để tránh phân ứ đọng lâu trong ruột. Người bị táo bón kéo dài có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung chất xơ hòa tan như psyllium, inulin hoặc men vi sinh nhằm hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.

Bác sĩ Nam khuyến cáo người bệnh cần đi khám khi xuất hiện các dấu hiệu như đau bụng kéo dài, nôn nhiều, phân dẹt bất thường, đi ngoài ra máu nhiều, giảm cân không rõ nguyên nhân hoặc táo bón mới xuất hiện ở người trên 50 tuổi. Đây có thể là những dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng cần được xử trí sớm.

Ly Nguyễn