Tiến sĩ Trần Nam Dũng: Không học thêm cũng có thể làm tốt đề môn Toán tốt nghiệp

Chia sẻ với VietNamNet, tiến sĩ toán học Trần Nam Dũng - Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu (Đại học Quốc gia TPHCM) cho rằng, về cấu trúc, đề môn Toán thi tốt nghiệp THPT 2025 tương tự như đề tham khảo Bộ GD-ĐT đã công bố.

Đề thi có ba phần, trong đó phần 1 - câu hỏi trắc nghiệm nhiều phương án (12 câu), phần 2 - câu hỏi đúng sai (4 câu), phần 3 - câu hỏi trả lời ngắn (6 câu). Một vài câu hỏi cuối đề thi thuộc phần tổ hợp có khác cấu trúc, nhưng như Bộ GD-ĐT đã nói rõ, cấu trúc đề thi không thể giống hoàn toàn là điều dễ hiểu.

So với mục tiêu Chương trình GDPT 2018, đề môn Toán thi tốt nghiệp 2025 khá chuẩn khi kiểm tra được kiến thức nền tảng và các năng lực cốt lõi của học sinh: Tư duy và lập luận, mô hình hóa toán học, giao tiếp toán học và giải quyết vấn đề toán học.

Đề thi đã tránh tình trạng học tủ, học lệch và những may mắn đánh lụi trong đề thi trắc nghiệm như trước đây. Trong đó phần 2 - câu hỏi đúng sai - nếu đánh lụi thì tỷ lệ may mắn rất ít. Phần 3 - trả lời ngắn hoàn toàn không thể dựa vào may rủi để có điểm số.

Nội dung các câu hỏi trong đề môn Toán tốt nghiệp 2025 không đi sâu khai thác về mặt kỹ thuật hay "khó chồng khó" (cái khó sau chồng từ cái khó trước) để làm ra những bài toán lớn. Độ khó đề môn Toán năm nay thể hiện ở khả năng tư duy, lập luận, đọc hiểu, hiểu bản chất toán học, mô hình hóa toán học. Một số câu hỏi có hơi lạm dụng vấn đề này trong khi nên đi thẳng vào toán học. Việc này khiến thí sinh tốn khá nhiều công sức để hiểu vấn đề. Vì vậy thí sinh cho rằng đề thi khó, nhưng khó là vì dài, chứ không phải khó vì kiến thức. Nhiều câu hỏi đưa bối cảnh cần được tiết chế.

Theo tiến sĩ Dũng, những câu hỏi này nếu đứng riêng lẻ sẽ không áp lực, nhưng trong tổng thể một đề thi nhiều câu hỏi sẽ tạo nên áp lực cho thí sinh. Ông phân tích, câu hỏi số 5 và 6 ở phần 3 về xác suất và tổ hợp. Đây là hai bài toán khá khó, rất dễ nhầm lẫn trong khi có thể chân phương, gọn gàng thì sẽ tốt hơn.

“Nhưng cái khó này tôi nghĩ là cái khó bổ ích. Những tư duy, phương pháp (cho dù có thể là liệt kê vét cạn) sử dụng để giải là những tư duy căn bản”, ông nói.

TS Trần Nam Dũng cũng cho rằng, đề môn Toán thi tốt nghiệp 2025 có tính chất phân hóa rõ rệt và phục vụ các mục tiêu khác nhau. Với mục tiêu xét tốt nghiệp, 12 câu hỏi đầu (3 điểm) không khó. Học sinh trung bình có thể làm được 4-5 điểm. Về sau, đề có sự phân hóa càng rõ nét, học sinh khá có thể được 7-8 điểm, học sinh giỏi sẽ làm được 9 điểm. Thí sinh được 9 trở lên thực sự giỏi.

Đối với những câu hỏi thực tế, theo ông, thực tế đúng nghĩa rất ít, chủ yếu là vỏ bọc. Cụ thể như bài toán tổ hợp là một thực tế lạ lùng, dù về mặt tư duy khá tốt để phát triển năng lực mô hình hóa toán học.

“Có lẽ không nên áp đặt câu chuyện cứ phải thực tế. Một đề thi gọn gàng, chân phương nên có tỷ lệ phân chia rõ ràng, tránh nặng nề về mặt hình thức”, ông cho hay.

Vị tiến sĩ toán học cho rằng, với đề môn Toán thi tốt nghiệp THPT năm nay, thí sinh điểm thấp thể hiện năng lực yếu kém. Thí sinh được điểm cao có năng lực xuất sắc. Thí sinh đạt 4-5 điểm đã nắm được chương trình, nhưng chưa thể đi sâu hơn về tư duy, giải quyết vấn đề, mô hình hóa. Với đề thi này, thí sinh có thể tốt nghiệp bình thường, còn câu hỏi mà thí sinh không học thêm có giải quyết được đề thi này trọn vẹn hay không cần được nhìn nhận khách quan.

“Làm trọn vẹn một đề thi luôn là điều rất khó, ngay cả với các em đi học thêm. Người ra đề cũng không nhất thiết phải ra một đề thi để học sinh làm trọn vẹn. Với đề môn Toán tốt nghiệp THPT 2025, những thí sinh thông minh, nắm chắc kiến thức và biết cách tự học có thể làm tốt mà không cần học thêm”, TS Dũng nêu.

TS Trần Nam Dũng nhìn nhận, hướng ra đề môn Toán tốt nghiệp THPT 2025 rất ổn cho mục tiêu tốt nghiệp và một số trường đại học sử dụng để xét tuyển. Chắc chắn sau kỳ thi, giáo viên và học sinh sẽ quen với cách ra đề này. Nếu ai đó than rằng học sinh giỏi không làm được cũng là bình thường. Tuy nhiên ban soạn thảo đề thi cũng cần ghi nhận ý kiến đóng góp của dư luận để trong tương lai sẽ có một đề thi đúng như kỳ vọng của mọi người - nhẹ nhàng nhưng khoa học, hợp lý, học sinh khi đọc đề không cảm thấy hốt hoảng.

Đề môn Toán tốt nghiệp THPT 2025 có những câu hỏi mang tính 'sát thủ' Học sinh khóc vì đề môn Toán tốt nghiệp THPT 2025 không còn yếu tố may rủi, cũng có thể các em dù được chuẩn bị kỹ lưỡng nhưng lại tiếp cận một đề thi với cách hỏi không biết sẽ đi từ đâu và có những câu hỏi mang tính “sát thủ’’.