Xếp hạng 16 trong 100 võ sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại, Mike Tyson là người đầu tiên thâu tóm ba chiếc đai cao quý của làng Boxing gồm WBA, WBC, IBF và giữ kỷ lục là nhà vô địch hạng nặng trẻ nhất lịch sử.
Tyson nổi tiếng không chỉ với sức mạnh vượt trội, phong cách thi đấu bùng nổ như một "cỗ máy knock-out", mà còn bởi những bê bối đời tư khiến Tyson từng bị xem là "kẻ đồi bại nhất hành tinh".
Trong tự truyện Sự thật trần trụi, Mike Tyson kể lại cuộc đời của một thanh niên Mỹ da đen vừa thoát được lớp đáy xã hội bị nhấn chìm sâu hơn bởi bản tính ngông cuồng của mình.
Xuyên qua tấm áo choàng của nhà vô địch, Mike Tyson dẫn dắt độc giả trở về khu ổ chuột tại Brownsville, Brooklyn, nơi tuổi thơ ông chìm trong bạo lực, nghèo đói và những cạm bẫy của đường phố. Đó là những ngày tháng bị bắt nạt ở trường rồi nghỉ học, gia nhập băng đảng trộm cắp từ năm bảy tuổi, vác súng bắn nhau khi mới 10 tuổi và bị bắt giam 38 lần khi mới 13 tuổi.
Trộn lẫn giữa cảnh đời nhuốm bụi đường, độc giả còn thấy một cậu bé có phần vô tư, háo hức cầm tiền thưởng đi mua quần áo mới, một cậu bé rất bám mẹ và sẵn sàng nhảy vào chắn những trận đòn từ người cha dượng vũ phu.
Phần hấp dẫn và đáng mong chờ nhất của cuốn sách có lẽ là sự biến đổi của một cậu bé vụng về, nhỏ thó, bị bắt nạt thành một chiến binh đáng sợ. Cuộc đời của Tyson vốn đã đầy kịch tính, vừa ngây ngô tinh nghịch vừa bất hảo trước khi gặp Cus D'Amato - người phát hiện và khai phá tiềm năng của cậu. D'Amato không chỉ là một huấn luyện viên mà còn là người cha tinh thần, giúp Tyson rèn luyện kỷ luật và niềm tin vào bản thân.
Cus D'Amato đảm bảo với Tyson một ngày nào đó, khi ông bước vào một căn phòng, "mọi người sẽ đứng dậy và vỗ tay hoan nghênh anh". 5 năm sau, Mike Tyson trở thành nhà vô địch hạng nặng trẻ nhất lịch sử ở tuổi 20, ghi dấu ấn bằng lối đánh mạnh mẽ và sự tự tin gần như kiêu ngạo.
Những trận đấu suốt sự nghiệp sau đó của Tyson cũng được mô tả chi tiết trong cuốn tự truyện, từ những chiến thắng vang dội đến những thất bại đau đớn. Qua góc nhìn của một võ sĩ, Tyson vừa tôn vinh vẻ đẹp của quyền Anh, vừa phơi bày áp lực và nỗi cô đơn trên võ đài.
"Tôi cứng như thép, là hiện thân của Alexander Đại Đế. Tôi tấn công như vũ bão, phòng ngự vững như một bức tường thành và luôn vào trận đấu một cách hung bạo nhất. Một tên khố rách áo ôm lớn lên trên đường phố bỗng trở nên vĩ đại và được mọi người xưng tụng. Đấy là một câu chuyện đầy cảm hứng", Tyson kể trong cuốn sách.
Sớm thành công nhờ tài năng nhưng thiếu người dẫn dắt kể từ khi D'Amato qua đời, Mike Tyson dần cảm thấy lạc lối ngay ở trên thiên đường nước Mỹ. Đã có lúc anh phải thốt lên: "Cus ơi, vì sao lại không cho tôi biết cuộc sống sau khi nổi tiếng là như thế này đây".
Không chỉ ngày càng trở nên kiêu ngạo trên sàn đấu, ông bắt đầu bước vào vòng xoáy của sự xa hoa và hoang đàng. Ông thừa nhận vừa bị cuốn theo những cô nàng nóng bỏng vừa khát khao một tình yêu không vụ lợi. Nội tâm Tyson vẫn đâu đó còn là "một đứa nhỏ bất hạnh đi tìm kiếm tình yêu và sự thừa nhận".
Cuối cùng, vào năm 1992, hình ảnh Mike Tyson bước ra xe tù gây chấn động thế giới. Mike bị bắt vì tội hiếp dâm Desiree Washington, hoa hậu da màu nước Mỹ khi ấy mới 18 tuổi. Mở đầu cuốn sách, Tyson khẳng định mình vô tội, nhưng đồng thời ông cũng cảm ơn vị nữ thẩm phán đã cho những năm tự suy ngẫm trong tù.
"Vua thì cũng phải xách mông đến tòa và chờ ngày bóc lịch", Tyson thuật lại tâm trạng của mình vào năm 1992 với giọng ngạo nghễ đặc trưng.
Bản án sáu năm tù giam (về sau được giảm còn ba năm) không chỉ làm gián đoạn sự nghiệp quyền Anh của Tyson mà còn thay đổi cách công chúng nhìn nhận về ông. Sau bản án, Tyson là cái tên được gắn với những cáo buộc hiếp dâm, ẩu đả và nghiện ngập còn nhiều hơn cả thành tích thi đấu.
Vươn lên từ khu ổ chuột rồi lại rơi xuống vực thẳm một lần nữa, ít ai tin rằng Mike Tyson có thể trở lại. Nhưng ông chứng minh bản thân không chỉ có thể tái sinh một lần. Từ bỏ rượu và ma túy, đồng thời tập trung vào gia đình đã giúp ông dần xây dựng lại hình ảnh cá nhân.
Mike Tyson cũng bước vào ngành giải trí với các vai diễn trong phim The Hangover, các chương trình truyền hình chia sẻ những góc khuất của cuộc đời mình và dần trở thành một biểu tượng của văn hóa đại chúng.
Với cuốn tự truyện, Tyson cho thấy bên trong con người "Mike Thép" là một tấn bi kịch vĩ đại chẳng kém sự nghiệp, với danh tiếng và tai tiếng song hành với nhau. Mặc dù còn nhiều tranh cãi, ông thành công khi đem lại một bài học về sự kiên cường, tính tự phê phán và quá trình vượt qua thử thách.
Wall Street Journal nhận xét "tự truyện mạnh mẽ, thô ráp và gây bối rối, nhưng đồng thời là một cái nhìn chân thực vào cuộc đời đầy biến động của Tyson".
Ngạn Bình