Bộ sách Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam của nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân dày gần 2.000 trang, vừa được NXB Chính trị quốc gia sự thật cho ra mắt bạn đọc.
Sách gồm hai tập, Từ thời kỳ Hùng Vương dựng nước đến tháng 4/1975 và Từ tháng 5/1975 đến tháng 12/2024. Đây là công trình khoa học được tác giả tổng hợp từ hàng nghìn tài liệu, văn bản pháp lý phân chia các khu vực hành chính trên lãnh thổ Việt Nam.
Thông qua bộ sách, tác giả giới thiệu đến bạn đọc quá trình chia tách, sáp nhập đơn vị hành chính, thay đổi địa danh hành chính Việt Nam qua các thời kỳ vua Hùng dựng nước với nhà nước Văn Lang, Âu Lạc; thời kỳ Bắc thuộc; từ họ Khúc đến Đinh - Tiền Lê - Lý - Trần - Hồ; thời kỳ nhà Minh đô hộ; từ Lê sơ đến Tây Sơn; thời Nguyễn; thời kỳ Pháp thuộc.
Từ sau cách mạng tháng Tám, những lần chia tách, sáp nhập, thay đổi địa danh đơn vị hành chính thời kỳ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; vùng quân đội Pháp chiếm đóng; Việt Nam Cộng hòa cũng được tác giả thống kê đầy đủ.
Những lần chia tách, sáp nhập, thay đổi địa danh hành chính cấp tỉnh, huyện từ sau khi đất nước thống nhất (tháng 4/1975) đến nay cũng được ghi chép.
Việc tổng hợp, hệ thống hóa, sắp xếp, trình bày sự thay đổi liên tục về địa danh, địa giới của các đơn vị hành chính trong suốt thời kỳ lịch sử dài của đất nước được ghi chép tương đối đầy đủ căn cứ trên hệ thống nguồn tư liệu là các sách báo, những tư liệu, văn bản pháp lý chính thống.
Nói về bộ sách, Thứ trưởng Nội vụ Trương Hải Long cho rằng việc tìm hiểu quá trình thay đổi địa danh và địa giới của các đơn vị hành chính trong lịch sử để có thể định vị được một vùng địa lý hành chính, kinh tế, văn hóa, quân sự cũ so với ngày nay là một nhu cầu bức thiết và có tính thực tiễn quan trọng.
Hiện nay trong nước chưa có nhiều công trình khoa học chuyên sâu về lĩnh vực này, nhất là về mặt tư liệu. Những hồ sơ, tài liệu, văn bản ghi chép về địa danh, địa giới và những thay đổi của các đơn vị hành chính đang tản mạn, chưa được lưu giữ một cách khoa học và rất khó khăn trong việc khai thác.
Bộ sách của nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân được ông Long đánh giá là công trình khoa học được biên soạn và khảo cứu đồ sộ, công phu, tổng hợp từ hàng nghìn tư liệu, tài liệu, văn bản pháp lý về sự phân chia địa giới nước Việt Nam thành các khu vực hành chính qua các thời kỳ, từ thời Hùng Vương dựng nước đến nay.
Ấn phẩm cung cấp thông tin, kiến thức về tên gọi, lịch sử hình thành, phát triển, thay đổi, chia tách, sáp nhập của các đơn vị hành chính Việt Nam từ quá khứ đến hiện tại; là công cụ tra cứu có giá trị, hữu ích, thuận tiện đối với các cơ quan, viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý địa giới hành chính, các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu về địa danh học; đặc biệt đối với việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử quốc gia, địa phương.
Vũ Tuân