Chủ trì họp với doanh nghiệp muốn tham gia đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam sáng 27/11, Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết có ba phương thức là đầu tư công, đối tác công tư (PPP) và đầu tư tư nhân. Yêu cầu đặt ra là phải lựa chọn được hình thức đầu tư tối ưu, có lợi nhất cho đất nước.
Dẫn báo cáo của Bộ Xây dựng, ông Bình cho hay hồ sơ doanh nghiệp gửi đến nhiều nhưng qua rà soát, nhiều ý tưởng chưa rõ ràng, thiếu năng lực cả về tài chính và đầu tư. Thậm chí nhiều hồ sơ còn thiếu thông tin, địa chỉ liên hệ.
Phó thủ tướng nhấn mạnh các cơ quan sẽ xem xét công tâm, khách quan, minh bạch, công khai, "không có gì dấm dúi" và trao đổi thẳng thắn, cởi mở khi xem xét lựa chọn doanh nghiệp tham gia làm đường sắt tốc độ cao Bắc Nam. Chính phủ muốn lắng nghe ý kiến, dự định, giải pháp cụ thể, mong muốn, cam kết của doanh nghiệp để từ đó có quyết định đúng đắn, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết. Tất cả để có tuyến đường sắt tốc độ cao như mong muốn, đáp ứng sự mong đợi rất lớn của nhân dân và xã hội.
6 doanh nghiệp được mời tham gia cuộc làm việc, nhưng chỉ 5 doanh nghiệp có mặt. Liên minh nhà đầu tư Mekolor và Great (USA) được mời nhưng không dự, "mà không thể tìm ra được địa chỉ". "Có những doanh nghiệp đến dự cuộc làm việc hôm nay với tinh thần rất nghiêm túc, báo cáo chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, nhưng cũng có doanh nghiệp báo cáo sơ sài, ý tưởng chưa rõ ràng. Doanh nghiệp quy mô nhân sự chỉ 70 người, tổng vốn 2.000-3.000 tỷ đồng thì không thể đáp ứng yêu cầu dự án", Phó thủ tướng nói.
Ông Bình giao Bộ Xây dựng, Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sớm hoàn thiện báo cáo đề xuất phương thức đầu tư và cơ chế đi kèm để trình Chính phủ xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định.
Vinspeed nêu 5 điểm lợi nếu được tham gia dự án
Tại cuộc họp, ông Nguyễn Việt Quang, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup - nhà đầu tư Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed, mong muốn được đầu tư dự án theo hình thức đầu tư kinh doanh với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 61 tỷ USD (không kể chi phí giải phóng mặt bằng), thời hạn thi công 5 năm kể từ khi nhà nước giao đất sạch.
Vinspeed đề nghị vay 80% vốn dự án và hoàn trả trong 30 năm. Doanh nghiệp khẳng định sẽ chấp hành nghiêm quy định trong vay vốn; không bán thầu, không chuyển nhượng dự án; bảo đảm đầu tư công nghệ, thiết bị hiện đại, tăng cường hợp tác với các đối tác trong tăng tỷ lệ nội địa hóa ngành đường sắt; bố trí, đào tạo nguồn nhân lực để thực hiện dự án cũng như vận hành; sẵn sàng phục vụ mục tiêu về an ninh, quốc phòng; chấp nhận một số rủi ro kinh doanh; không đội vốn...
Theo ông Quang, nếu VinSpeed đầu tư trực tiếp thì nhà nước và xã hội được 5 điểm lợi. Nhà nước chỉ cần cho vay 80% thay vì tự trả 100% tổng mức đầu tư. Nhà nước thu hồi 80% vốn cho vay sau 30 năm thay vì chờ hoàn vốn sau 140 năm, thậm chí lâu hơn. Hệ thống được đưa vào vận hành sau 5 năm thay vì sau 10 năm, tạo động lực phát triển kinh tế, giao thông, di chuyển của người dân. Nhà nước không lo bị đội vốn và kéo dài tiến độ. Nhà nước có được ngành công nghiệp đường sắt cao tốc mà không phải bỏ vốn đầu tư.
Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Trường Hải Nguyễn Hoàng Tuệ bày tỏ mong muốn được tham gia dự án theo hình thức đầu tư kinh doanh. Nhà đầu tư sẽ lo 20% vốn, 80% huy động và đi vay. Ngoài vốn tự có, Trường Hải cho biết sẽ lập các công ty huy động vốn đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước và quốc tế để triển khai dự án. Tập đoàn dự kiến hoàn thành đoạn Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang trong 5 năm; đoạn Nha Trang - Vinh trong 7 năm.
Ông Tuệ khẳng định sẽ đảm bảo về nhân sự, tiến độ, chất lượng dự án, giải ngân đúng tiến độ. Các hạng mục sẽ được chuyển giao cho nhà nước quản lý đúng tiến độ; tăng tỷ lệ nội địa hóa. Toa tàu và đầu máy sẽ được sản xuất tại Việt Nam.
Tại cuộc họp, đại diện Công ty TNHH Việt Nam 3000 - Tập đoàn Đầu tư và phát triển Việt Nam, mong muốn chọn hình thức đầu tư PPP theo phương châm "cùng phối hợp, cùng hỗ trợ" bởi có nhiều rủi ro tiềm ẩn. Tuy nhiên, đại diện công ty không nêu rõ được tỷ lệ vốn đóng góp của doanh nghiệp, năng lực và căn cứ pháp lý, cơ sở huy động vốn.
Bộ Xây dựng cho rằng hồ sơ của doanh nghiệp này chưa có tài liệu chứng minh năng lực tài chính rõ ràng. Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị cần công khai nguồn lực tài chính.
Ông Nguyễn Nam Thiều, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Discovery, khẳng định đây là dự án lớn và rất khó, nhưng mang lại những giá trị rất lớn cho xã hội. Ông muốn đầu tư theo phương án kinh doanh thu hồi vốn. Tuy nhiên, nhân sự của doanh nghiệp chỉ có 70 người, tổng vốn 2.000-3.000 tỷ đồng, bằng 0,2% tổng mức đầu tư đường sắt tốc độ cao.
Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Việt Nam mong muốn tham gia dự án chủ yếu ở mảng hạ tầng thiết bị thông tin tín hiệu, hệ thống điện.
Vũ Tuân