Vụ án 4 khu đất "vàng" tại phường Sài Gòn (Bến Nghé, quận 1 cũ), thuộc sở hữu Nhà nước, do Tổng Công ty Lương thực miền Nam - Vinafood II quản lý, bị sang tay tư nhân trái pháp luật gây thiệt hại 970 tỷ đồng, đang được TAND TP HCM xét xử.
Bà Hoàng Ngọc Cẩm Hồng - Việt kiều Canada, là em họ của ông Đinh Trường Chinh (51 tuổi, cựu chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần phát triển và kinh doanh nhà - HDTC). Theo cơ quan công tố, bà này từ Canada về nước là theo sự "sắp xếp, tính toán trước" của ông Chinh, nhằm giúp thực hiện một số thủ tục để che giấu việc bán 4 khu đất "vàng", thu lợi bất chính 970 tỷ đồng.
Ông Chinh từng có hơn 10 năm giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Thương mại - Quảng cáo - Xây dựng - Địa ốc Việt Hân (Công ty Việt Hân) - doanh nghiệp bất động sản do ông sáng lập năm 2006. Tại đây, ông gây chú ý với chiến lược thâu tóm, phát triển dự án quy mô lớn như Goldmark City, được giới kinh doanh gọi là "ông trùm M&A địa ốc".
Hồ sơ thể hiện, giai đoạn 2014-2015, ông Chinh đã lợi dụng chủ trương của Vinafood II là muốn chuyển nhượng khu đất hơn 6.300 m2 tại số 33 đường Nguyễn Du và 34, 36, 42 đường Chu Mạnh Trinh, phường Sài Gòn, nhằm thu hồi vốn (do trước đó làm ăn thua lỗ) để xin mua lại.
Dù biết đây là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước, khi chuyển nhượng phải mang ra bán đấu giá, nhưng Chinh đã thống nhất với Tổng giám đốc Vinafood II Huỳnh Thế Năng, hợp thức hóa việc chuyển nhượng dưới hình thức thành lập Công ty Việt Hân Sài Gòn. Doanh nghiệp này có 2 thành viên là Công ty Việt Hân và Vinafood II để góp vốn thực hiện dự án rồi thoái vốn. Trong đó Việt Hân góp 80% vốn bằng tiền mặt, Vinafood II góp 20% - tương ứng với 160 tỷ đồng.
Sau khi được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương, hai bên thống nhất giá chuyển nhượng toàn bộ khu đất là 730 tỷ đồng, gồm 570 tỷ đồng dưới hình thức chuyển nhượng phần vốn góp và 160 tỷ đồng tương ứng với việc Vinafood II thoái 20% vốn góp. Ngày 30/12/2015, ông Năng đại diện Vinafood II ký hợp đồng bán hết 20% phần vốn góp bằng tiền mặt cho ông Chinh, khi chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Một tháng sau (29/1/2016), Sở Kế hoạch - Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay đổi lần đầu cho Công ty Việt Hân Sài Gòn thành Công ty TNHH Một thành viên, do ông Chinh làm người đại diện theo pháp luật.
Như vậy, toàn bộ khu đất thuộc sở hữu Nhà nước đã rơi vào tay tư nhân.
Mắt xích 'bí ẩn' trong kịch bản của đại gia
Đây cũng là thời điểm bà Hồng được ông Chinh đặt mua vé máy bay về nước. Sau một ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh mới, ông Chinh đại diện Công ty Việt Hân đã ký hợp đồng chuyển nhượng 99% vốn góp tại Công ty Việt Hân Sài Gòn cho bà Hồng.
Hai ngày sau, Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay đổi Công ty Việt Hân Sài Gòn từ công ty một thành viên sang 2 thành viên; gồm bà Hồng vốn góp 792 tỷ đồng (chiếm 99%) và Công ty Việt Hân góp 8 tỷ đồng (chiếm 01%).
Ngày 2/2/2016, bà Hồng ký hợp đồng chuyển nhượng 99% vốn góp tại Công ty Việt Hân Sài Gòn cho Công ty Bất động sản Mùa Đông với giá 1.683 tỷ đồng.
Nhà chức trách xác định, chỉ trong 33 ngày bỏ ra 730 tỷ đồng để thâu tóm 4 cơ sở nhà đất của Vinafood II rồi bán lại, ông Chinh và Công ty Việt Hân đã bỏ túi 970 tỷ đồng. Còn bà Hồng, trong hai tuần về nước đã giúp ông Chinh ký hai hợp đồng nhận chuyển nhượng vốn góp, bán lại, đồng thời ký khống nhiều ủy nhiệm chi, giấy rút tiền mặt trước khi nhanh chóng xuất cảnh.
Quá trình thẩm vấn tại tòa, bị cáo Chinh cho rằng Hồng có hoạt động kinh doanh tại nước ngoài và là người chủ động liên hệ với bị cáo để nhận chuyển nhượng phần vốn góp này. Việc bán 4 khu đất này cũng do Hồng thực hiện.
Tuy nhiên, kết quả xác minh cho thấy bà Hồng không có khả năng tài chính để mua 99% vốn góp trị giá 792 tỷ đồng của Công ty Việt Hân tại Công ty Việt Hân Sài Gòn. Em trai của bà này cũng khai "chị gặp khó khăn về tài chính và không có hoạt động kinh doanh gì".
Theo cơ quan công tố, thực chất, bị cáo Chinh đã sử dụng bà Hồng làm trung gian trong giao dịch chuyển nhượng nhà đất và sử dụng các cá nhân liên quan để làm công cụ mua các nhà đất không qua đấu giá, nhằm thu lợi bất chính.
Khoản 792 tỷ đồng theo hợp đồng nhận chuyển nhượng vốn góp không được thanh toán ngay như thỏa thuận. Đến ngày 5 và 15/2/2016, khi bà Hồng đã xuất cảnh mới dùng số tiền 1.683 tỷ đồng Công ty Mùa Đông chuyển để thanh toán theo 9 ủy nhiệm chi ký khống trước đó. Về phần bà Hồng, sau khi hoàn tất việc ký hợp đồng sang tay các khu đất cũng ký khống nhiều ủy nhiệm chi, giấy rút tiền mặt rồi xuất cảnh.
Hiện, cơ quan điều tra đã tách hành vi của bà Hồng và một số cá nhân để tiếp tục làm rõ, xử lý sau.
Đại diện VKS đã đề nghị tòa tuyên phạt ông Chinh 13-14 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, nộp lại 970 tỷ đồng tiền thu lợi bất chính.
Đối với bị cáo Năng, cơ quan công tố cho rằng, ông này biết rõ khu đất phải đấu giá nhưng vẫn bàn bạc với Chinh để chuyển nhượng trái luật qua hình thức góp vốn - thoái vốn. Tuy nhiên, bị cáo không vụ lợi, thành khẩn khai báo... nên VKS đề nghị tòa tuyên phạt mức án 9-10 năm tù.
Có vai trò giúp sức cho ông Năng, bị cáo Nguyễn Thọ Trí (cựu Phó tổng giám đốc Vinafood II) bị VKS đề nghị mức án 6-7 năm tù.
Tổng giám đốc Vinafood II: Sai nhưng không hổ thẹn
Trước đó, ông Năng và Trí thừa nhận sai phạm, song cho rằng không vì mục đích tư lợi. Sai phạm của họ là do "bối cảnh thực hiện nhiệm vụ" được giao tại Vinafood II.
Khi được nói lời sau cùng, cựu Tổng giám đốc Vinafood II trần tình, ông hoàn toàn không có kinh nghiệm trong hoạt động kinh doanh cũng như chuyên môn kinh tế. Tuy nhiên, năm 2014, khi được Chính phủ tin tưởng giao nhiệm vụ về điều hành hoạt động của công ty và buộc phải chấp hành.
Trong thời gian đó, công ty đứng trước nhiều khó khăn, nợ nần từ giai đoạn tiền nhiệm để lại. Quá trình thực hiện việc cổ phần hóa công ty có nhiều lý do, bối cảnh khiến những việc ông làm bị cho là trái pháp luật, cũng đành phải chấp nhận.
Tuy nhiên, cựu Tổng giám đốc Vinafood II khẳng định "không hổ thẹn với bản thân và gia đình" về những việc đã làm. Ông chỉ mong tòa xem xét toàn diện vụ án để có mức hình phạt hợp tình hợp lý vì tuổi cao, sức yếu.
Sau 3 ngày làm việc, HĐXX nghị án kéo dài, sẽ đưa ra phán quyết vào ngày 25/9
Hải Duyên