Chị Phương Linh, chủ cửa hàng phụ kiện thời trang, vừa đóng cửa một mặt bằng tại phố Chùa Bộc, quận Đống Đa. Căn nhà có 4 tầng, tổng diện tích sàn 180 m2. Chị thuê chung với một cửa hàng thời trang ở hai tầng dưới với giá thuê cả căn 60 triệu đồng, riêng hai tầng trên là 20 triệu.
Nhưng cuối tháng 4, cửa hàng phía dưới đã rút lui sau hơn một năm gồng lỗ. Chủ nhà nói hỗ trợ giảm còn 50 triệu đồng nếu khách thuê cả căn và tiếp tục gia hạn hợp đồng. Tuy nhiên, chi phí cao, doanh thu liên tục sụt giảm nên chị Linh cũng quyết định trả mặt bằng, chỉ duy trì kênh bán hàng online.
"Khách đến cửa hàng giảm mạnh rõ rệt, có ngày chưa đến 5 lượt nên trả mặt bằng là cần thiết để giảm gánh nặng chi phí", chị nói.
Tương tự, một chủ nhà có mặt tiền cho thuê 50 m2, diện tích sàn khoảng 200 m2 ở Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân cho biết chấp nhận thương lượng, giảm giá thuê 20% còn 45 triệu đồng một tháng, nhưng nửa năm qua không tìm được khách. "Cũng có một số người hỏi nhưng biết giá rồi lại thôi. Thời buổi kinh tế khó khăn, giảm giá để đỡ bỏ phí tài sản", người này chia sẻ.
Trường hợp chủ nhà chấp nhận giảm giá cho thuê nhà phố 15-20% không hiếm gặp tại thị trường Hà Nội thời gian qua. Minh Tuấn, môi giới nhà phố ở trung tâm Hà Nội với hơn 8 năm kinh nghiệm, chia sẻ đây là giai đoạn khủng hoảng của thị trường cho thuê nhà phố mặt tiền. Tuấn cho biết đã chứng kiến một hệ thống thời trang có 10 cửa hàng tại Hà Nội đóng cửa hầu hết mặt bằng, chỉ giữ một mặt bằng làm kho. Một số dãy phố treo biển cho thuê mặt bằng nhiều hơn cả giai đoạn dịch bệnh.
Theo môi giới này, phía chủ nhà không còn cảnh hét giá cao vẫn có khách xếp hàng tranh thuê như những năm trước. Thay vào đó, một số chủ nhà đã chấp thuận thương lượng, giảm giá thuê trung bình 10-15% cho hợp đồng thuê, thậm chí giảm 30% cho 1-3 tháng đầu.
Khảo sát của VnExpress cho thấy, nhiều căn nhà phố ế khách thuê đã được chủ tăng cường áp dụng khuyến mãi để kích cầu như giảm giá thuê đến 20%, giãn thanh toán. Giải pháp này được đưa ra trong bối cảnh nhiều khách thuê tiếp tục rời khỏi mặt bằng nhà phố cho thuê.
Đặc biệt, nhiều tuần qua, UBND TP Hà Nội mở đợt cao điểm kiểm tra hàng giả cũng khiến không khí mua sắm tại các tuyến phố trung tâm ảm đạm hơn. Nhiều căn nhà sau thời gian đóng cửa cũng bắt đầu treo biển "cho thuê nhà chính chủ" như Kim Mã, Cầu Giấy, Phạm Ngọc Thạch, Bà Triệu, Phố Huế...
Dữ liệu của kênh rao tin trực tuyến Batdongsan cũng chỉ ra mức độ quan tâm nhà mặt phố trong tháng 5 tiếp đà giảm, sụt khoảng 8% so với tháng trước. Một số phường ghi nhận giá rao cho thuê nhà phố lao dốc 15-30% so năm ngoái như Giảng Võ (giảm 33%), Ô Chợ Dừa (30%), Quan Hoa (20%), Láng Hạ (17%), Trung Hòa (15%), Đội Cấn (14%)...
Khách thuê đang chiếm ưu thế hơn chủ nhà trên thị trường nhà mặt phố, theo ông Nguyễn Chí Thanh, Phó chủ tịch thường trực Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS). Ông nói, trước đây, nhu cầu rất lớn trong khi nguồn cung hạn chế khiến những tuyến phố đắc địa luôn nằm trong danh sách săn đón của các khách thuê. "Tình trạng giảm giá thuê ít khi xảy ra bởi chủ nhà chiếm ưu thế", ông Thanh cho hay.
Hiện nay, xu hướng thương mại điện tử cùng cuộc đua phát triển trung tâm thương mại kéo nhiều nhà bán lẻ dần rời bỏ mặt bằng truyền thống. Cùng đó, nhiều nhãn hàng phải thu hẹp quy mô do khó khăn chồng chất, tình hình kinh doanh giảm sút. Họ cho rằng không nhất thiết phải có cửa hàng vật lý, thay vào đó chuyển sang bán hàng online nhằm tiết kiệm tối đa chi phí.
Cùng quan điểm, bà Hoàng Nguyệt Minh, Giám đốc cấp cao bộ phận Cho thuê thương mại Savills Hà Nội cho rằng mặt bằng nhà phố tại Hà Nội đang mất dần ưu thế khi giá thuê bị đẩy lên cao nhiều năm qua. Cùng đó, tiến độ thanh toán tiền thuê khắt khe, lên tới 6 tháng thậm chí thanh toán theo năm, gây khó khăn cho khách thuê cần tối ưu dòng vốn lưu động.
Xu hướng này có thể nhìn thấy rõ ràng với các dịch vụ ăn uống, thời trang. Trước đây các nhãn hàng F&B, thời trang thường chuộng kinh doanh tại mặt phố lớn. Hiện nhiều thương hiệu có xu hướng dịch chuyển sang các khu thương mại lớn, còn thời trang thu hẹp, tập trung bán online.
"Nhiều khách thuê trong nước thay đổi thị hiếu, còn nhãn hàng quốc tế chuộng mặt bằng trong trung tâm thương mại khiến nhà phố ngày càng thất thế", bà Minh cho hay.
Thời gian tới, các chuyên gia nhận định nhiều nhà phố cho thuê sẽ tiếp tục khó khăn nếu không có chính sách thu hút khách thuê. Bà Hoàng Nguyệt Minh khuyến nghị chủ nhà nên linh hoạt hơn trong thỏa thuận giá cả, diện tích cho thuê, phương án chia mặt bằng hay thời hạn thanh toán...Hợp đồng cũng cần được hai bên cân nhắc kỹ về các điều khoản chấm dứt, phạt, bất khả kháng.
Về phía người đi thuê, bà Minh cho rằng đây là lúc để tìm kiếm vị trí kinh doanh đẹp khi thị trường có nhiều nguồn cung với giá "mềm mại hơn". Ngoài vị trí, diện tích, thiết kế, bà khuyến nghị khách thuê chú ý đến tiêu chuẩn trang bị an toàn cháy của mặt bằng trong bối cảnh cơ quan quản lý siết chặt việc chuyển đổi công năng sử dụng công trình, tăng kiểm tra việc phòng cháy, chữa cháy.
Ngọc Diễm