Theo tài liệu họp thường niên năm 2025 của Công ty cổ phần Gemadept vừa được công bố, doanh nghiệp lên kế hoạch mua 21 triệu cổ phiếu quỹ, chiếm 5% vốn điều lệ. Sau giao dịch, vốn điều lệ của đơn vị này dự kiến giảm từ 4.202 tỷ đồng xuống còn 3.992 tỷ đồng.
Hội đồng quản trị xác định khi giá cổ phiếu giảm xuống thấp hơn 1,5 lần giá trị sổ sách sẽ tiến hành mua lại. Theo công thức tính mà phía doanh nghiệp đưa ra, giá trị sổ sách của cổ phiếu GMD cuối quý I/2025 khoảng 30.000 đồng. Như vậy, trong trường hợp thị giá xuống thấp hơn 45.000 đồng một cổ phiếu, Gemadept sẽ chi khoảng 945 tỷ đồng để thực hiện thương vụ trên.
Cổ phiếu quỹ hình thành khi công ty đại chúng thực hiện mua lại từ lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Khi mua cổ phiếu quỹ, công ty đại chúng nếu được sự đồng ý của cổ đông, có thể tiến hành hủy cổ phiếu quỹ, hoặc có thể giữ lại và bán ra lại thị trường khi cần vốn.
Kế hoạch về việc mua lại cổ phiếu quỹ được công ty tiết lộ lần đầu vào đầu tháng 4 sau khi thị giá GMD "rơi" từ mức 57.600 đồng một cổ phiếu về 42.000 đồng chỉ trong một tuần. Đây là thời điểm VN-Index - chỉ số đại diện cho chứng khoán Việt Nam - giảm hơn 200 điểm do những ảnh hưởng từ chính sách thuế quan của Mỹ.
Dù đã "lấy lại những gì đã mất" trong 2 tháng qua, Hội đồng quản trị Gemadept vẫn lên kế hoạch mua lại cổ phiếu quỹ. Ban lãnh đạo cho biết mục đích thực hiện kế hoạch nhằm đảm bảo quyền lợi của công ty và các cổ đông khi mà thị giá của cổ phiếu GMD ở mức thấp hơn so với giá trị hợp lý, đặc biệt là sau khi Tổng thống Mỹ công bố chính sách thuế quan mới.
Không chỉ Gemadept, nhiều công ty vẫn lên kế hoạch mua cổ phiếu quỹ dù thị trường đã kết thúc giai đoạn chịu ảnh hưởng bởi thuế quan. Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) chuẩn bị phương án mua lại 8 triệu cổ phiếu quỹ, bằng khoảng 2,5% tổng số đang lưu hành. Số tiền doanh nghiệp dự kiến chi ra cũng khoảng trên 600 tỷ đồng.
Một số doanh nghiệp như Hoa Sen cũng lên phương án mua lại 50-100 triệu cổ phiếu quỹ; Nhựa Tân Đại Hưng (TPC) dự kiến thu lại tối đa 30% vốn; hay Sữa Quốc Tế LOF giảm số lượng chứng khoán lưu hành 3 triệu đơn vị.
Thương vụ lớn nhất sẽ diễn ra trong năm nay là việc Ngân hàng Quân Đội (MB) mua lại 100 triệu cổ phiếu. Nhà băng này sẽ phải chi khoảng 2.400 tỷ đồng nếu muốn hoàn tất thương vụ trên, nếu tính theo giá thị trường của cổ phiếu MBB.
Nói về thương vụ của MB, ông Lưu Trung Thái, Chủ tịch nhà băng, cho rằng đây là một trong những hành động bảo vệ lợi ích nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động. Ông cho biết năm nay thị trường chứng khoán và giá cổ phiếu chịu tác động mạnh từ các yếu tố bên ngoài như chính sách tiền tệ, thương mại quốc tế, và bất ổn vĩ mô toàn cầu.
"Không một hành động nào đủ mạnh bằng việc ngân hàng có thể công bố mua lại cổ phiếu quỹ trong giai đoạn này. Chúng tôi coi đây hành động để bảo vệ nhà đầu tư, bảo vệ giá trị cổ phiếu MBB trong giai đoạn có những bất trắc", ông Thái nói. Chủ tịch này cho biết thêm việc mua lại cổ phiếu quỹ không ảnh hưởng đến hệ số an toàn vốn (CAR) của nhà băng, thậm chí có thể mua nhiều hơn.
Để nói về hiệu quả của một đợt mua cổ phiếu quỹ thì trường hợp của Vinhomes là một ví dụ. Theo đó, năm ngoái, doanh nghiệp tiến hành thương vụ lớn nhất lịch sử Việt Nam khi chi hơn 10.000 tỷ đồng mua lại 247 triệu cổ phiếu quỹ.
Kể từ khi công bố kế hoạch vào đầu tháng 8/2024 đến lúc kế thúc chiến dịch vào ngày cuối tháng 11/2024, thị giá VHM đã tăng khoảng 22%, từ vùng đáy lịch sử hơn 34.000 đồng mỗi cổ phiếu. Trong giai đoạn này, có lúc cổ phiếu này đạt mức giá 45.000 đồng mỗi cổ phiếu khi bắt đầu mua vào tháng 10/2024.
Nói với VnExpress, ông Nguyễn Trọng Đình Tâm, Trưởng bộ phận phân tích của Chứng khoán Asean cho rằng việc mua cổ phiếu quỹ sẽ giúp số vốn sẽ giảm tương ứng. Điều này giúp chỉ số lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) của doanh nghiệp được cải thiện. "Hệ số định giá của cổ phiếu (ví dụ: P/E) sau khi các công ty mua lại cổ phiếu quỹ sẽ trở nên hấp dẫn hơn và thúc đẩy kỳ vọng tăng giá", ông Tâm nhận định. Ngoài ra, việc mua cổ phiếu quỹ cũng thể hiện niềm tin của doanh nghiệp về triển vọng tăng trưởng trong trung và dài hạn.
Chuyên gia này chia sẻ thêm những doanh nghiệp có thể mua cổ phiếu quỹ đều có nguồn lực và sức khỏe tài chính tốt. Dòng tiền của doanh nghiệp có thể bị thu hẹp trong ngắn hạn khi thực hiện thương vụ nhưng ông Tâm cho rằng điều này đã được đánh giá kỹ bởi ban lãnh đạo và đại hội đồng cổ đông trước khi thông qua chính sách.
Trọng Hiếu