Nguyên nhân khiến trẻ nôn trớ

BS.CKI Nguyễn Văn Toản, khoa Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết nôn trớ thường gặp ở trẻ sơ sinh, phần lớn lành tính, thường khỏi hoàn toàn khi bé một tuổi. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như chậm tăng cân, chán ăn, viêm phổi tái đi tái lại..., cha mẹ nên cho trẻ đi khám để được chẩn đoán nguyên nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ nôn trớ.

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Trẻ sơ sinh có hệ tiêu hóa chưa phát triển đầy đủ, cơ thắt tâm vị (nối giữa thực quản và dạ dày) còn yếu. Dạ dày nằm ngang khiến sữa dễ trào ngược lên thực quản và gây nôn trớ. Khi trẻ lớn hơn, cơ vòng này dần hoàn thiện và dạ dày hết nằm ngang giúp ngăn chặn trào ngược.

Trẻ bú nhanh và nhiều hoặc sai tư thế

Khi trẻ bú quá nhiều trong một lần, dạ dày non yếu không thể chứa hết lượng sữa, dẫn đến sữa bị đẩy ngược ra ngoài. Tư thế bú không đúng có thể khiến sữa chảy ngược lên thực quản, gây nôn trớ. Một số trẻ còn có thói quen nuốt hơi nhiều khi bú, làm đầy hơi dạ dày, dẫn đến trào ngược sữa.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ sơ sinh hay trớ. Khi trẻ bú, sữa xuống dạ dày nhưng cơ vòng thực quản dưới chưa đủ mạnh để giữ sữa lại, dẫn đến sữa bị đẩy ngược lên thực quản và miệng. Tình trạng này có thể cải thiện khi trẻ lớn hơn, nhất là sau 6 tháng tuổi khi hệ tiêu hóa dần hoàn thiện.

Dị ứng hoặc không dung nạp sữa bò

Một số trẻ có thể bị dị ứng với protein trong sữa bò, dẫn đến phản ứng viêm trong đường tiêu hóa, gây đầy bụng, tiêu chảy và nôn trớ. Không dung nạp lactose cũng là nguyên nhân khiến trẻ khó tiêu hóa sữa, khó chịu và nôn.

Nếu trẻ bị dị ứng sữa bò, bác sĩ tư vấn cho phụ huynh đổi sữa thủy phân hoặc sữa công thức không chứa lactose. Với trẻ bú mẹ, mẹ nên điều chỉnh chế độ ăn uống, tránh thực phẩm kích ứng cho trẻ như sữa bò, hải sản hoặc thức ăn cay nóng.

Nhiễm trùng hoặc mắc bệnh lý tiêu hóa

Một số bệnh lý tiêu hóa hoặc nhiễm trùng có thể khiến trẻ bị nôn trớ nghiêm trọng.

Viêm dạ dày - ruột gây tiêu chảy, sốt và nôn trớ kéo dài.

Hẹp phì đại cơ môn vị bẩm sinh là tình trạng ít gặp trong đó cơ vòng môn vị dày lên bất thường, làm cản trở thức ăn xuống ruột non, khiến trẻ nôn trớ liên tục, dấu hiệu mất nước.

Tắc ruột hoặc lồng ruột biểu hiện bằng đau quặn bụng, quấy khóc dữ dội và nôn trớ, có thể đi ngoài phân có máu.

Bệnh ở các cơ quan ngoài đường tiêu hóa như viêm họng, viêm phổi, viêm màng não...

Tác động từ môi trường bên ngoài

Một số yếu tố bên ngoài khiến trẻ dễ bị nôn trớ bao gồm:

Thay đổi thời tiết: Nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ, gây rối loạn tiêu hóa và nôn.

Mùi hương mạnh: Khói thuốc lá, nước hoa, mùi thức ăn nặng có thể kích thích hệ thần kinh của trẻ, dẫn đến buồn nôn.

Chuyển động mạnh sau khi ăn: Rung lắc hoặc bế trẻ đi lại quá nhiều ngay sau khi bú có thể làm sữa trong dạ dày bị xáo trộn, khiến trẻ nôn trớ.

Để phòng ngừa hoặc hạn chế trẻ sơ sinh nôn trớ, bác sĩ Toản khuyên cha mẹ cần cho trẻ ăn từ từ, không bú quá no hoặc cho bú khi trẻ quá đói. Giữ đầu trẻ cao khi bú và sau khi ăn khoảng 20-30 phút. Đảm bảo núm vú bình sữa có kích thước phù hợp để hạn chế trẻ nuốt hơi nhiều. Vỗ ợ hơi cho trẻ sau bú bằng cách bế trẻ lên vai và vỗ nhẹ lưng để ợ hơi, giảm tình trạng đầy bụng, nôn trớ. Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với mùi hương mạnh, không lắc hoặc di chuyển trẻ đột ngột sau khi ăn.

Nếu trẻ có dấu hiệu trớ liên tục, nôn kèm máu, vàng da, sốt cao, mất nước hoặc quấy khóc dữ dội hoặc trẻ chậm tăng cân, cha mẹ cần đưa con đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra.

Thanh Ba