Lần tái khám gần nhất, bà Hương hết nói đớ, miệng không còn méo, ăn uống bình thường, tăng 10 kg, không còn suy kiệt như khi đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM hồi tháng 2/2024. Ngày 14/2, thạc sĩ, bác sĩ Ngô Tuấn Phúc, khoa Ung bướu, cho biết bà Hương bị ung thư phổi giai đoạn 4 di căn xương, não, nhập viện trong tình trạng nguy kịch song nay đã khỏe hơn, thể trạng tốt.
Bà Hương phát hiện ung thư phổi tháng 10/2023, khi ấy bác sĩ tiên lượng sống ngắn, điều trị hiệu quả kém. Mùng 8 Tết năm ngoái, bà đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM trong tình trạng nói khó, nhìn mờ, phù tay trái, khó thở, ung thư phổi di căn. Kết quả chụp MRI cho thấy nhiều tổn thương choán chỗ rải rác ở hai bán cầu và tiểu não, trong đó tổn thương lớn nhất ở thùy trán trái có kích thước 32x31 mm, phù não xung quanh, chèn ép não thất bên trái, đẩy lệch đường giữa.
Theo bác sĩ Phúc, u ác tính di căn ở não bệnh nhân chèn ép gây nên các triệu chứng trên. U tiến triển nhanh, cần ngăn chặn kịp thời để kiểm soát các biến chứng. Tuy nhiên, người bệnh bị phù não, tăng áp lực nội sọ nhiều, không thể xạ trị ngay, phải điều trị nội khoa chống phù não trước.
Bác sĩ chỉ định xét nghiệm gene cho bà Hương. Kết quả giải trình tự gene xác định bà có đột biến gene ALK. Đây là đột biến gene ít gặp trong ung thư phổi không tế bào nhỏ, chiếm khoảng 4,4-6,7%, thường phát hiện di căn não tại thời điểm chẩn đoán hoặc khi bệnh tiến triển.
Người bệnh được dùng thuốc điều trị nhắm đích, có tác dụng ngăn đột biến gene ALK. Thuốc kháng đột biến ALK có tính thấm qua hàng rào máu não, tỷ lệ đáp ứng lên hệ thần kinh trung ương cao, từ đó cải thiện các triệu chứng trên, đồng thời kéo dài thời gian sống và ngăn bệnh tiến triển nặng. Kết quả giải trình tự gene của bà Hương đồng thời phát hiện đột biến TP53 - đột biến thường gặp trong ung thư phổi không tế bào nhỏ.
Sau một tuần dùng thuốc trúng đích, triệu chứng của bà dần được kiểm soát. "Bà Hương hồi phục ngoạn mục so với tiến triển của bệnh", bác sĩ Phúc nói, bà không còn khó thở, nhìn mờ, phù tay trái và không làm nặng thêm các tình trạng méo miệng, nói đớ, liệt nửa người. Bà tiếp tục dùng thuốc đồng thời tập vật lý trị liệu để cải thiện các triệu chứng. Gần một năm điều trị tại bệnh viện Tâm Anh, kết quả CT phổi của bà Hương cho thấy khối u giảm kích thước, gần như "không còn thấy dấu vết". Bà được chỉ định dùng thuốc nhắm đích thế hệ mới để ngăn chặn sự phát triển u di căn não.
Ung thư phổi phổ biến, được chia làm hai loại chính là ung thư phổi tế bào nhỏ (small cell lung cancer) và ung thư phổi không tế bào nhỏ (non small cell lung cancer). Ung thư phổi không tế bào nhỏ như trường hợp bà Hương phổ biến hơn, chiếm khoảng 80%.
Tùy thuộc vào các yếu tố như loại giải phẫu bệnh, đột biến gene trên khối u phổi, tổng trạng người bệnh, bệnh đi kèm mà bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Ung thư là bệnh xảy ra do sự thay đổi về gene kiểm soát quá trình tăng sinh và phát triển của tế bào. Những biến đổi gene có liên quan đến ung thư xảy ra phần lớn do tiếp xúc các yếu tố sinh ung từ môi trường, hóa chất, tia UV, vi khuẩn... làm thay đổi phân tử di truyền DNA. Tìm thấy đột biến gene trong ung thư phổi không tế bào nhỏ góp phần ngăn đột biến khiến u ác tính phát triển.
Liệu pháp nhắm trúng đích (liệu pháp nhắm mục tiêu) trong điều trị ung thư là sử dụng các loại thuốc tác động trực tiếp vào các tế bào ung thư dựa trên đặc điểm sinh học của chúng. Theo bác sĩ Phúc, ưu điểm của liệu pháp trúng đích là có hiệu quả cao và ít ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh, khác với phương thức hóa trị truyền thống - tiêu diệt cả tế bào ung thư lẫn tế bào bình thường.
Nguyễn Trăm
*Tên người bệnh đã được thay đổi
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh ung thư tại đây để bác sĩ giải đáp |