Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Lê Phương Thảo, Bác sĩ điều trị - Khoa Phòng Khám, Bệnh viện Tim Tâm Đức.
Người bệnh tim có nên tập thể dục?
Tập thể dục là một phần quan trọng trong điều trị và phòng ngừa bệnh tim mạch. Tuy nhiên, mỗi người cần được cá nhân hóa kế hoạch tập luyện theo tình trạng sức khỏe của mình.
Hướng dẫn ESC 2020 khuyến nghị hầu hết bệnh nhân tim mạch nên duy trì hoạt động thể chất, nhưng cần lựa chọn mức độ phù hợp.
Lợi ích của tập thể dục đối với bệnh tim mạch
- Cải thiện chức năng tim mạch: Giúp tim bơm máu hiệu quả hơn.
- Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Hạ huyết áp, cải thiện lipid máu, giảm nguy cơ tiểu đường.
- Tăng cường thể lực và chất lượng cuộc sống.
- Giảm nguy cơ tử vong do tim mạch.
Các nguyên tắc chung khi tập luyện
Bệnh nhân tim mạch không hoàn toàn tránh tập thể dục mà cần có chế độ tập phù hợp.
Bác sĩ nên đánh giá nguy cơ trước khi khuyến nghị một chương trình tập luyện cho bệnh nhân.
Hoạt động thể chất nên được cá nhân hóa theo từng bệnh nhân dựa trên tình trạng tim mạch.
Phân loại bệnh nhân tim mạch khi tập luyện
Với người mắc bệnh tim, việc tập luyện cần được điều chỉnh để đảm bảo an toàn.
Nhóm nguy cơ thấp
Bệnh nhân có chức năng tim ổn định và không triệu chứng nghiêm trọng.
Khuyến nghị: Tập luyện cường độ trung bình 150 phút/tuần hoặc cường độ cao 75 phút/tuần.
Nhóm nguy cơ trung bình
Bệnh nhân tim đã được kiểm soát nhưng có yếu tố nguy cơ cần theo dõi.
Khuyến nghị: Bắt đầu với cường độ nhẹ, tăng dần theo thời gian, cần có sự theo dõi y tế.
Nhóm nguy cơ cao
Bệnh nhân suy tim nặng, rối loạn nhịp nguy hiểm hoặc bệnh mạch vành chưa ổn định.
Khuyến nghị: Không tập luyện mà không có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.
Bệnh lý tim mạch cụ thể và hướng dẫn tập luyện
Bệnh mạch vành
Tập thể dục an toàn nếu bệnh nhân ổn định.
Tránh gắng sức đột ngột, đặc biệt ở người có tiền sử nhồi máu cơ tim.
Bài tập phù hợp: Đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội (tránh lạnh đột ngột).
Suy tim
Tập luyện giúp cải thiện chức năng tim, nhưng cần theo dõi sát ở bệnh nhân suy tim giai đoạn nặng.
Bài tập phù hợp: Đi bộ nhẹ, tập kháng lực nhẹ.
Rối loạn nhịp tim
Cần đánh giá nguy cơ loạn nhịp nguy hiểm khi tập thể dục.
Bài tập phù hợp: Yoga, đi bộ, đạp xe chậm.
Bệnh cơ tim phì đại
Nguy cơ cao bị rối loạn nhịp thất gây đột tử khi tập luyện cường độ cao.
Khuyến nghị: Chỉ nên tập nhẹ, tránh thể thao đối kháng hoặc sức bền cao.
Bệnh van tim
Tập thể dục có thể an toàn nếu chức năng tim vẫn còn tốt.
Cần tránh gắng sức quá mức nếu có hẹp van nặng hoặc suy tim đi kèm.
Chẩn đoán và đánh giá nguy cơ trước khi tập luyện
Trước khi bắt đầu tập thể dục, bệnh nhân tim mạch cần được đánh giá bằng các phương pháp:
- Điện tâm đồ (ECG) gắng sức để xác định khả năng đáp ứng của cơ thể với hoạt động gắng sức.
- Siêu âm tim để kiểm tra chức năng tim.
- Holter ECG 24 hoặc 48 giờ nếu có nguy cơ rối loạn nhịp tim.
Hướng dẫn phòng ngừa rủi ro khi tập luyện
- Khởi động kỹ và giãn cơ đủ sau tập.
- Tránh tập luyện quá sức hoặc tập trong môi trường quá nóng/lạnh.
- Tập luyện dưới sự giám sát y tế nếu thuộc nhóm nguy cơ cao.
- Theo dõi triệu chứng nguy hiểm như đau ngực, khó thở, chóng mặt - dừng tập ngay nếu xuất hiện.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
- Đau ngực hoặc khó thở khi tập.
- Nhịp tim bất thường, đánh trống ngực.
- Chóng mặt hoặc ngất trong hoặc sau khi tập.
- Sưng phù chân bất thường.
Mỹ Ý