Thông tin được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố ngày 29/4. Bộ cho biết sẽ thu hồi giải thưởng, giấy chứng nhận đạt giải của dự án "Hệ thống phân loại rác thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo và cảm biến âm thanh" do học sinh trường này thực hiện.
"Sở Giáo dục và Đào tạo Hưng Yên có trách nhiệm xử lý nghiêm tập thể, cá nhân vi phạm theo quy định hiện hành, báo cáo Bộ trước 30/4", Bộ yêu cầu.
Quyết định của Bộ không nêu lý do huỷ kết quả.
Cuối tháng 3, sau khi dự án của học sinh trường THPT Nguyễn Siêu được trao giải nhất Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia, nhiều người nhận thấy dự án của nhóm giống với một sản phẩm phân loại rác thải của kỹ sư Samuel Alexander ở Indonesia. Sản phẩm của Alexander được công bố hồi năm 2023 trên cộng đồng Hackaday.io - nền tảng chia sẻ trực tuyến của những nhà sản xuất, phát minh, đam mê công nghệ.
Giới thiệu trên poster dự thi Khoa học kỹ thuật quốc gia, hai học sinh cho biết sản phẩm phân loại rác bằng cảm biến âm thanh, ứng dụng mô hình CNN (học máy) trong trí tuệ nhân tạo.
Thạc sĩ Phan Văn Hiệp, giảng viên khoa Kỹ thuật - Công nghệ, trường Đại học Văn Hiến, cho rằng đề tài của nhóm học sinh có dấu hiệu đạo nhái rất rõ, vi phạm liêm chính khoa học và quy chế cuộc thi.
"Ý tưởng có thể trùng nhau nhưng đến phương pháp triển khai cũng giống nhau thì không thể nào là vô tình trùng hợp", ông Hiệp nói.
Ông cho rằng cả hai dự án đều dựa trên ý tưởng thu thập âm thanh tạo ra do tác động của rác thải va vào vách thùng, rồi phân tích chúng theo kiểu học máy để ra quyết định đưa rác vào thùng chứa nào. Phân tích thêm, ông nói các giải pháp phân loại rác hiện nay chủ yếu dựa vào phân tích hình ảnh hoặc cảm biến ánh sáng, chưa có giải pháp sử dụng cảm biến âm thanh như hai dự án này.
Hơn nữa, cả hai dự án đều cùng ý tưởng sử dụng trí tuệ nhân tạo để điều khiển kết cấu cơ khí nhằm xoay thùng rác đến vị trí tương ứng và mở nắp thùng rác.
Về giải pháp thực hiện, ông nói điểm giống nhau thứ nhất là sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) kiểu học máy để huấn luyện nhận diện âm thanh nhằm phân loại rác. Điểm giống nhau thứ hai là sử dụng kết cấu cơ khí, cụ thể là động cơ bước, để xoay thùng rác đến vị trí tương ứng và mở nắp thùng để rác rơi xuống đúng điểm đó. Thứ ba là loại rác thải được phân loại chỉ bao gồm: giấy, kim loại, nhựa và các loại khác.
"Xem video vận hành của nhóm học sinh Hưng Yên và kỹ sư Samuel Alexander, tôi nhận thấy quá trình sử dụng của hai thiết bị giống nhau hoàn toàn. Thiết bị của kỹ sư Samuel có hình thức gọn, đẹp và chắc chắn hơn", ông Hiệp đánh giá.
Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia (VISEF) năm 2025 diễn ra từ ngày 19-21/3 tại trường Đại học Tôn Đức Thắng, TP HCM. Cuộc thi thu hút 212 dự án của 71 đội tham gia, tăng 63 so với năm ngoái.
Tổng số giải cũng tăng 5-20%. Ngoài 12 giải nhất, các nhóm nhì, ba, tư đều có 36 giải. Năm 2019, trường THPT Nguyễn Siêu từng có một giải khuyến khích tại cuộc thi này.
Theo quy chế tuyển sinh của Bộ, thí sinh đoạt giải nhất, nhì, ba trong cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia được xét tuyển thẳng vào đại học theo ngành phù hợp với môn thi hoặc nội dung đề tài dự thi mà thí sinh đã đoạt giải.
Thanh Hằng - Nguyễn Lệ