Tập truyện ký của nhà văn Nguyễn Xuân Thủy ra mắt tháng 10, viết về cuộc đời và sự nghiệp của Trung tướng Nguyễn Văn Viện - nguyên Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04), đồng thời vẽ ra bức tranh toàn cảnh về cuộc chiến với tội phạm thời công nghệ, hội nhập.
Trung tướng Nguyễn Văn Viện sinh năm 1966, tốt nghiệp Học viện Cảnh sát Nhân dân chuyên ngành Cảnh sát Kinh tế. Ra trường, ông được phân công vào đội Trọng án, Cảnh sát Điều tra. Trước khi là Cục trưởng C04, ông có tám năm gắn bó với công tác phòng, chống tội phạm ma túy ở cơ sở.
Ngay từ khi nhận nhiệm vụ Cục trưởng, tướng Viện chủ động nghiên cứu, nắm bắt tình hình thực tế để hiểu rõ bức tranh tội phạm ma túy, các vấn đề tổng quan. "Tôi cần xác định chúng tôi đang ở đâu và cần đi đến đâu, những nhiệm vụ nào nóng bỏng cần ưu tiên, những mục tiêu cấp bách và lâu dài nào cần đạt được", ông nói trong sách.
Ông nhận định công tác phòng chống ma túy "không thể đi theo lối mòn, không thể giống ngày trước" bởi tội phạm hôm nay kết nối mạnh mẽ, sâu rộng hơn, ứng dụng những công nghệ, khoa học tiên tiến, chuyên sâu vào quá trình phạm tội. Chẳng hạn, họ có thể dùng dịch vụ giao hàng tiết kiệm, lợi dụng người giao hàng, ma túy ẩn dưới bao bì bánh kẹo, thuốc tân dược, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm để vận chuyển và giao đến tay người mua. Ngày trước chúng dùng mật hiệu, ám hiệu, huýt sáo, giả tiếng tắc kè, điện thoại cục gạch thì ngày nay, mọi giao dịch tiến hành qua Zalo, Facebook Messenger, Telegram bằng những tài khoản ảo.
"Tội phạm ngày nay có thể là những chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực hóa dược, có hiểu biết, có trình độ, hiểu về thương mại quốc tế, có khả năng điều hành những đường dây quy mô hiện đại với tiềm năng sản xuất ra hàng trăm tấn ma túy", sách viết.
Nhà văn Xuân Thủy kể về những chuyên án tướng Viện đã đi qua. Từ vụ án đầu tay đến những chuyến đi Lóng Luông, Tam Giác Vàng, cuộc vây bắt quy mô lớn, gây rúng động dư luận như truy vết, bắt giữ bà trùm Vũ Hoàng Oanh, triệt phá đường dây của Kim Soon Sik. Trong ấn tượng của nhà văn, tướng Viện luôn say mê, hào sảng kể chuyện phá án. Anh kể: "Nhiều hôm tôi sang trụ sở của C04 gặp ông, cuộc trò chuyện kéo dài đôi ba tiếng, khi trời đã tối mới giật mình đứng dậy. Tướng Viện là thế, luôn kể không dứt về những gì đã trải, đã tâm huyết theo đuổi, về những vụ án mà ông không chịu bỏ cuộc".
Trung tướng kể về chuyên án 822T - vụ án triệt phá đường dây ma túy của Vũ Hoàng Oanh (còn gọi là Oanh "Hà"). Khi "bà trùm" sa lưới, ông có mặt cùng cán bộ lấy lời khai. Đây là "cuộc tiếp xúc đặc biệt với cả hai phía", Vũ Hoàng Oanh tự tin rằng cơ quan chức năng không có bằng chứng cụ thể, cố ý gợi lại việc được giảm án trong vụ kết án 20 năm tù trước đây để ngầm "đưa điều kiện", vừa kể công vừa như nhắc nhở rằng mình "không phải dạng vừa". Việc phá thành công vụ án đã hé lộ nhiều thủ đoạn mới trong buôn bán, vận chuyển ma túy số lượng lớn.
Được hỏi cảm thấy thế nào khi kết thúc một chuyên án, người chỉ huy cho rằng mỗi chuyên án như một mê cung, là những cánh cửa với mật mã riêng cần khám phá, mở lớp cửa này lại hiện ra lớp cửa kế tiếp. Đến khi vào được "thâm cung", hốt trọn trùm cuối, tưởng là thỏa mãn, không còn thách thức nữa nhưng có những vụ án "như mở ra cánh cửa vô hình, nhìn thấy, nhận thấy nhưng chưa làm gì được".
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, không có "vùng cấm", có những vụ án sai một phần do công tác quản lý tại cơ sở chưa tốt, các cán bộ cũng bị truy cứu trách nhiệm. Ông Nguyễn Văn Viện nói rằng nhìn đồng chí, đồng đội bị kỷ luật, thải loại khỏi đội ngũ, "ai mà không xót xa", nhưng nếu duy tình, thỏa hiệp, sẽ là hành vi đầu hàng với ma túy.
Ở lực lượng công an, lực lượng phòng, chống ma túy có lời thề riêng bên cạnh sáu điều Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy Công an Nhân dân và năm lời thề danh dự của Công an Nhân dân Việt Nam. Trong đó có lời thề "không sa ngã trước tấn công, mua chuộc của tội phạm, sẵn sàng nhận các hình thức xử lý và kỷ luật nghiêm khắc nhất nếu thiếu công minh chính trực, cố ý để lọt tội phạm, làm oan người ngay và có biểu hiện vi phạm pháp luật tiêu cực dưới bất cứ hình thức nào".
Cuộc chiến chống ma túy đòi hỏi sự can trường, dũng cảm, dấn thân từ các chiến sĩ. Ban đêm, khi mọi người đang say giấc, với tướng Viện và đồng đội có thể đang là giờ vàng đánh án. "Nhiều đêm như thế khi đang ở nhà, để không ảnh hưởng đến giấc ngủ của vợ, ông đã ra phòng khách chỉ đạo anh em qua điện thoại, nhưng vì say việc ông vẫn nói to, vợ ông không phàn nàn nhưng ông biết những đêm ấy bà mất ngủ đến sáng. Sau này, rút kinh nghiệm, những hôm đánh án, ông ở lại luôn đơn vị cho tiện chỉ đạo, vậy là ở Hà Nội đấy mà cũng chẳng khác gì đi công tác", tác giả viết.
Sách thống kê 29 cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng công an, quân đội và quần chúng nhân dân đã hy sinh trên mặt trận đấu tranh chống tội phạm ma túy; cùng đó là hơn 700 cán bộ, chiến sĩ bị thương, bị phơi nhiễm HIV trong khi truy bắt tội phạm. Tội phạm ma túy phải đối mặt với những hình phạt rất nghiêm khắc, "đã nhúng chàm là gần như đối mặt án tử", do vậy, việc bắt giữ trở nên khó khăn, đối tượng chống trả quyết liệt, thậm chí chấp nhận bị bắn chết.
Giữa trận đồ ma túy là tác phẩm tham dự cuộc thi Sáng tác tiểu thuyết, truyện và ký về đề tài Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống lần thứ năm, giai đoạn 2022-2025. Sách viết theo lối kể chuyện, đưa người đọc những chuyên án của lực lượng C04, cung cấp kiến thức về tội phạm ma túy, những thủ đoạn của các đối tượng.
Nhà văn Nguyễn Xuân Thủy 47 tuổi, sinh tại Phú Thọ. Anh từng công tác tại báo Phòng không - Không quân, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, hiện làm việc tại tạp chí Văn nghệ Quân đội. Anh viết đa dạng thể loại như tiểu thuyết, truyện ngắn, bút ký, từng nhận nhiều giải thưởng văn học như Giải thưởng 5 năm Bộ Quốc phòng cho tiểu thuyết Biển xanh màu lá, giải A cuộc thi bút ký của tạp chí Nhà văn 2007-2009 (bút ký Khát vọng dưới đỉnh Fansipan), giải A cuộc thi tiểu thuyết, truyện và ký đề tài Vì an ninh tổ quốc và bình yên cuộc sống do Hội Nhà văn Việt Nam và Bộ Công an phối hợp tổ chức.
Châu Anh