Báo cáo tổng kết thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương vừa được Bộ Nội vụ gửi tới Bộ Tư pháp cho biết, đến ngày 30/6 cả nước có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh (58 tỉnh và 5 thành phố trực thuộc trung ương); 705 đơn vị hành chính cấp huyện (523 huyện, 46 quận, 51 thị xã, 84 thành phố thuộc tỉnh và một thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương); 10.595 đơn vị hành chính cấp xã (8.192 xã, 1.784 phường, 619 thị trấn).
Theo Bộ Nội vụ, các tỉnh, thành phố đã triển khai thực hiện các đề án về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính.
Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã bảo đảm các nguyên tắc tại Điều 128 Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Điều 2 Nghị quyết 35/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội,… tạo sự tin tưởng, nhất trí cao của người dân.
Tuy nhiên, quy trình lập hồ sơ để báo cáo cấp có thẩm quyền phải theo quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các văn bản liên quan và phải qua nhiều cấp. Điều đó dẫn đến quy trình, thủ tục kéo dài, ảnh hưởng hoạt động của địa phương, đơn vị liên quan đến địa giới hành chính bị gián đoạn hoặc vướng mắc
Hơn nữa, theo Bộ Nội vụ, việc triển khai còn đang gặp vướng mắc do chưa có quy định cụ thể trong trường hợp điều chỉnh một phần địa giới hành chính từ cấp huyện này sang huyện khác thì cần lấy ý kiến cử tri tại tất cả các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn 2 huyện hay chỉ cần lấy ý kiến cử tri tại các xã được sáp nhập, chia tách khỏi huyện.
Từ thực tế đó, Bộ Nội vụ đề xuất nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung quy định về phân cấp giải quyết khi phát sinh khó khăn, phức tạp giữa các địa phương trong quá trình thực hiện, quản lý đường địa giới hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã.
Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về lấy ý kiến cử tri trong sắp xếp đơn vị hành chính, bổ sung đa dạng hình thức lấy ý kiến cử tri phù hợp với chuyển đổi số hiện nay.
"Rà soát, bổ sung các quy định của luật để đẩy mạnh việc tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã từ nay đến năm 2030 và nghiên cứu để thí điểm sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh", Bộ Nội vụ nêu trong hồ sơ gửi Bộ Tư pháp.
Ngoài ra, Bộ Nội vụ cho rằng cần sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương trong trường hợp thay đổi địa giới đơn vị hành chính và các trường hợp đặc biệt khác bảo đảm đồng bộ, thống nhất với nội dung sắp xếp, thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính.
Đề xuất xử lý trụ sở dôi dư sau sáp nhập
Tại báo cáo gửi Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ đề nghị nghiên cứu, đề xuất hướng dẫn về thủ tục thanh lý, bán đấu giá tài sản, quyền sử dụng đất tại các trụ sở công không sử dụng thuộc các đơn vị hành chính các cấp sau sắp xếp, sáp nhập; dự toán, sử dụng, quyết toán kinh phí thực hiện sắp xếp.
Khi xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) sắp tới cần tính tới thống nhất chủ trương chung cho các địa phương bố trí trang thiết bị tổ chức kỳ họp không giấy cho HĐND, UBND nhằm góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí chuẩn bị cho các cuộc họp, từng bước hiện đại hóa trụ sở làm việc.