"Các bệnh lý tiêu hóa như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày - thực quản, hội chứng ruột kích thích ngày càng trẻ hóa, là hậu quả từ lối sống nhanh, ăn uống thất thường và căng thẳng kéo dài", PGS. TS Đào Việt Hằng, Giám đốc Trung tâm Nội soi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết tại Hội nghị quốc tế về tiêu hóa, cách đây hai hôm, ở Hà Nội.
Thực tế, một số nghiên cứu gần đây ghi nhận tỷ lệ mắc viêm loét dạ dày trong cộng đồng đã tăng lên 11-15%, so với mức 5-7% của những năm 2000. Sự gia tăng này không chỉ xảy ra ở nhóm trên 60 tuổi mà còn phổ biến ở người trẻ, đặc biệt là độ tuổi 18-24. Thậm chí, tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ em 3-15 tuổi cũng lên đến gần 4%.
PGS Hằng cho hay bà gặp rất nhiều bệnh nhân ở độ tuổi 20 đến khám vì các triệu chứng kéo dài như đau bụng, đầy hơi, ợ chua, rối loạn tiêu hóa và viêm loét dạ dày. Nhóm này thường có điểm chung là ăn uống không điều độ, hay dồn bữa, ăn khuya, kết hợp với môi trường làm việc căng thẳng, ít vận động và thức khuya. Việc lạm dụng cà phê, nước tăng lực để duy trì tỉnh táo cũng góp phần làm tăng tiết axit, kích ứng niêm mạc dạ dày.
Nhiều người còn có thói quen vừa xem phim, chơi game, vừa ăn các món chiên rán như mì tôm, gà rán hay khoai tây chiên. Những thực phẩm này chứa nhiều dầu mỡ, muối và dễ sinh hơi, gây chậm tiêu, chướng bụng và rối loạn nhu động ruột. Nếu tình trạng này kéo dài, dạ dày sẽ luôn trong trạng thái viêm, khiến lớp niêm mạc dần bị bào mòn.
"Khi việc ăn uống không lành mạnh kết hợp với căng thẳng kéo dài, nhu động ruột sẽ bị rối loạn, dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ. Những biểu hiện này ban đầu có thể chỉ thoáng qua nhưng lâu dần sẽ tiến triển thành hội chứng ruột kích thích hoặc viêm dạ dày mạn tính", PGS Hằng phân tích.
Người trẻ bị viêm loét dạ dày thường có các triệu chứng như đau vùng trên rốn (thượng vị), đặc biệt khi đói hoặc sau khi ăn, kèm theo ợ chua, nóng rát hoặc cảm giác đầy bụng. Một số khác bị buồn nôn, nôn hoặc chán ăn. Tuy nhiên, không ít trường hợp không có dấu hiệu rõ ràng cho đến khi bệnh trở nặng.
Dù vậy, đa số họ lại chủ quan, tự mua thuốc giảm đau hoặc thuốc dạ dày không kê đơn. Cách làm này chỉ tạm thời che lấp triệu chứng, trong khi tổn thương bên trong vẫn âm thỉ tiến triển. Việc lạm dụng một số thuốc kháng viêm, giảm đau không có chỉ định có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày.
PGS Hằng nhấn mạnh trong điều trị bệnh tiêu hóa, thuốc chỉ đóng vai trò 30%, còn lại 70% phụ thuộc vào chế độ ăn uống và sinh hoạt. Nếu bệnh nhân vẫn giữ thói quen ăn khuya, ăn xong nằm ngay, hay uống cà phê khi bụng đói, dạ dày sẽ không thể phục hồi hoàn toàn dù dùng thuốc tốt đến đâu. Để chữa khỏi bệnh, người bệnh bắt buộc phải thay đổi lối sống, sinh hoạt và tập thể dục đều đặn.
"Mọi người cần ăn đúng giờ, không dồn bữa và đặc biệt không bỏ bữa sáng, vì đây là thời điểm quan trọng giúp khởi động hệ tiêu hóa cho cả ngày. Hãy đi khám sớm khi có các triệu chứng như đau thượng vị, đầy bụng, ợ chua, buồn nôn kéo dài thay vì tự ý dùng thuốc", bà Hằng khuyến cáo.
Lê Nga